Kaynak: AA, 14 Ekim 2023

NATO'dan yapılan yazılı açıklamada 24 Eylül'de Kosova polisine yönelik saldırı sonrasında bölgede artan gerilim nedeniyle Romanya'dan gönderilen 130 ek askerin dün Kosova'ya ulaştığı bildirildi.

Açıklamada kuvvetlerin, NATO'nun Avrupa Müttefik Yüksek Komutanı'nın talebi üzerine hazırlandığı ve Kuzey Atlantik Konseyi'ndeki Müttefikler tarafından onaylandığı belirtildi.

NATO, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1244 sayılı Kararı uyarınca verdiği yetkiye uygun olarak 1999 yılından bu yana Kosova'da barışı koruma operasyonuna liderlik ediyor. KFOR şu anda 27 NATO Müttefiki ve ortağının katkılarıyla 4 bin 500'den fazla askerden oluşuyor.

TÜRKSAM Haber Analiz

Sırbistan ile Kosova arasındaki gerilim, Kosova’nın 2008 yılında tek taraflı olarak Sırbistan'dan bağımsızlığını ilan etmesi ve Sırbistan’ın, Kosova’yı bağımsız bir devlet olarak tanımamasıyla başlamış ve günden güne katlanarak devam etmiştir. Kosova’da 23 Nisan 2023 tarihinde gerçekleşen olağanüstü yerel seçimlerde Sırpların çoğunlukta yaşadığı Mitroviça (Mitrovicë) ve Leposaviç (Leposaviq) bölgelerinde belediye seçimlerini Kosova Başbakanı Albin Kurti’nin liderliğindeki “Vetëvendosje” partisinin kazanmasının ardından Kosovalı Sırplar ve Arnavutlar arasında ipler kopma noktasına gelmiştir.

24 Eylül’de sabahın erken saatlerinde Kosova’nın kuzeyinde çoğunluğu Sırpların oluşturduğu Bajskë (Banjska) köyünde yolu kapatan silahlı Sırp militanların Kosova polisine ateş açması sonucunda, 1 polis yaralanmış, 1 polis ve 4 sivil hayatını kaybetmiştir. İki ülke arasındaki gerginliğin had safhaya çıkmasına sebep olan bu olay Balkanlar’da yeniden güven ve huzur ortamının bozulmasına sebebiyet verebileceğinden AB ve NATO olaylara müdahil olmuştur.

Bu olayların ardından Kosova Cumhurbaşkanı Vjosa Osmani katıldığı CNN yayınında Kosova’nın kuzeyinde gerçekleşen saldırıyı Rusya’nın Kırım’ı ilhak etme sürecine benzettiğini söyleyerek, “Bu saldırı eylemi bir anda gerçekleşmedi. İyi planlanmış, iyi yapılandırılmış ve yalnızca Kosova'nın kuzeyinin Kırım usulü ilhakı amacıyla hazırlanmıştır. Şükürler olsun ki Kosova polisi uluslararası ortakların desteğiyle bu planın uygulanmasını engelledi." ifadelerini kullandı.[1] Kosova Başkanı Albin Kurti ise bu olayla ilgili Sırbistan'ın bölgesel işbirliğine sıcak bakmadığını vurgulayarak "Sırbistan, bir hafta önce gördüğümüz gibi, topraklarımızı ilhak etmeye yönelik askeri planlar üzerinde çalışıyor."[2] İfadelerini kullanmıştır.

Kosova tarafından gelen açıklamalara karşılık Sırbistan tarafından da gerginliği arttıracak açıklamalar yapıldı. Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, bir Kosova polisinin ölümüyle sonuçlanan olayın Kosovalı Sırplar tarafından yapıldığını doğrularken, olayları üstlenen Kosovalı Sırp Milan Radoičić’in, adli kontrol şartıyla serbest bırakıldığını açıkladı.

Bütün bu gergin atmosfer altında NATO’nun Kosova’daki Barış Gücü ( KFOR) komutanı İtalyan Tümgeneral Angelo Michele Ristuccia görevden ayrıldı ve onun yerine Tümgeneral Özkan Ulutaş göreve getirildi. Böylece Türkiye, tarihte ilk kez Kosova'daki KFOR'un komutasını devralmış oldu. Ristuccia’nın görevden ayrılırken sarf ettiği sözler bölgede yaşanabilecek olayları anlamak açısından dikkat çekiydi. Ristuccia göre, Kosova'daki birliklerin artırılması gerekiyordu: “Kosova’nın kuzeyinde yaşanan son olaylarda da görüldüğü üzere Kosova’daki durumu hala istikrarsız ve hızla gerginleşebilecek bir haldedir.”

Kosova’nın içinden geçtiği bu hassas süreçte KFOR komutanlığının Türk bir askere devredilmesi Kosova’da inşa edilmeye çalışılan güven ortamında Türkiye’nin daha önce defalarca üstlendiği arabulucu rolünü tekrar üstleneceğini göstermektedir.

[1]  Kosova Cumhurbaşkanı: “Bu saldırı eylemi bir anda gerçekleşmedi. İyi planlanmış, iyi yapılandırılmış ve yalnızca Kosova'nın kuzeyinin Kırım usulü ilhakı amacıyla hazırlanmıştı. Şükürler olsun ki Kosova polisi uluslararası ortakların desteğiyle bu planın uygulanmasını engelledi.", TRT Haber, https://www.trthaber.com/haber/dunya/kosova-cumhurbaskani-kosova-saldiri-altinda-800419.html.

[2] Kosova Başbakanı: Albin Kurti: "Sırbistan, bir hafta önce gördüğümüz gibi, topraklarımızı ilhak etmeye yönelik askeri planlar üzerinde çalışıyor.", Anadolu Haber Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/kosova-basbakani-sirbistan-topraklarimizi-ilhak-etmeye-yonelik-askeri-planlar-uzerinde-calisiyor/3006827.