Kaynak: Reuters, 9 Mayıs 2024

Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, beş yıl aradan sonra yaptığı ilk Avrupa turunun üçüncü ve son durağında Macaristan Başbakanı Viktor Orban ile görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada, Çin ve Macaristan'ın ikili ilişkilerde "altın yolculuğa" çıkacağını söyledi.

Orban yönetimindeki Macaristan, dünyanın ikinci büyük ekonomisine daha az bağımlı olmayı düşünen diğer bazı AB ülkelerinin aksine, Çin için önemli bir ticaret ve yatırım ortağı haline geldi. Toplantının ardından hem Xi hem de Orban, iki ülkenin bağlarını "her türlü hava koşulunda kapsamlı bir stratejik ortaklığa" yükselttiğini söyledi.

TÜRKSAM Haber Analiz

Çin Devlet Başkanı Xi'nin Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ı ziyaret etme kararı, Çin-Macaristan ilişkilerinin son yıllarda yakınlaşmasıyla paralel bir gelişme olarak görülmektedir. Ziyaretin amacı, karşılıklı siyasi güveni artırmak, iş birliğini hızlandırmak ve geleneksel dostluğu derinleştirmek olarak bildirildi.

Çin-Macaristan ilişkileri son yıllarda yakın hale geldi. Şubat ayında Çin, Macaristan ile güvenlik konusunda iş birliği sağlama ve derinleştirme teklifinde bulunmuştu. Macaristan’ın Huawei'nin Çin dışındaki en büyük üssü konumunda olduğu bilinmektedir. Macaristan Çin merkezli bir otomotiv ve elektronik şirketi olan BYD Co Ltd.’in Avrupa fabrikasına ev sahipliği yapacak. Bu ziyaret iki devlet arasındaki ilişkilere önemli derecede katkı sağlayacaktır. Rus yanlısı olarak değerlendirilen Viktor Orban eleştirilerin odak noktasında olması muhtemeldir. Kuşak ve Yol projesi kapsamında inşa edilen 350 kilometrelik Macaristan-Sırbistan demiryolu hattı, bölgesel iş birliğini güçlendirecek önemli bir adım olarak öne çıkmakta. Ayrıca en büyük Çinli yatırımcılardan biri olan CATL, Debrecen'de 7,3 milyar euroluk (7,86 milyar dolar) bir batarya tesisi inşa ediyor.

Başbakan Viktor Orban, göreve geldiği 2010 yılından bu yana "Doğu açılımı" dış politikasını benimseyerek, Çin, Rusya ve diğer Asya ülkeleriyle daha yakın ekonomik ilişkiler kurmaya çalışmaktadır. 2023 yılının Ekim ayında, Macaristan Başbakanı, Kuşak ve Yol girişiminin Pekin'deki zirvesine katılan tek AB lideri olmuştu.  Şubat 2024’te Çin, Macaristan ile güvenlik alanında iş birliğini artırma ve derinleştirme önerisinde bulunmuştu. Bu durum diplomatik ilişkilerinin 75. yılını kutlayan Çin ile Macaristan arasındaki ilişkiyi ticaret ve yatırımın ötesine geçirmektedir. Bu durum, iki ülke arasındaki ilişkilere önemli katkılar sağlamaktadır.

Macaristan Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto, Macaristan ve Çin'in liderlerinin görüşmesi sonrasında 18 anlaşma imzaladığını söyledi. Szijjarto, iki ülkenin, Macaristan'daki Çin fabrikaları tarafından üretilen malların Batı Avrupa pazarlarına taşınmasına yardımcı olacak Budapeşte çevresinde bir demiryolu hattının inşaatına hazırlanmaya başlayacağını belirtti.

AB'deki ana akım ortaklarından farklı bir yol izleyen Orban, düzenlenen basın toplantısındaki konuşmasında geçen yıl Macaristan'a yapılan yatırımların dörtte üçünün Çin'den geldiğini kaydetti ve Pekin'in bu konudaki rolünden bahsetti. Orban, "20 yıl önceki dünya ekonomisine ve ticaretine baktığımızda, bugün yaşadıklarımıza hiç benzemiyor" dedi. "O zamanlar tek kutuplu bir dünyada yaşıyorduk, şimdi de çok kutuplu bir dünya düzeninde yaşıyoruz ve bu yeni dünya düzeninin ana sütunlarından biri de Çin." dedi. Macaristan'ın Çin ile ekonomik iş birliğini nükleer enerji alanına genişletmeye çalışacağını da sözlerine ekledi. Macaristan şu anda, on yılın sonunda devreye girmesi beklenen Paks nükleer tesisine yeni bir reaktör eklemek için Rusya ile birlikte çalışıyor.

Sonuç olarak Macaristan, AB müstakil bir dış politika inşa ettiği görülmektedir. Buna benzer şekilde Fransa da müstakil bir dış politika izlencesini oluşturmaktadır. Ancak Fransa AB’nin ana ideoloji ve politikalarına bağlılığını devam ettirmektedir. Macaristan bu konuda daha bağımsız ve cesur adımlar atarak eleştirilerin odak noktasında bulunuyor. Orban'ın politik duruşu, Batı ile Doğu arasındaki ilişkilerde dengeleyici bir faktör olarak görülürken, bazı çevrelerde eleştirilere neden olmaktadır. Macaristan, Çin’in AB’deki kalesi konumda ve Çin yatırımları Macaristan için önemli oldukça önemli. Macaristan’ın eleştirileri merkeze alarak AB ile birebir uyumlu bir politika ilerlemesi pek mümkün görülmemektedir. Macaristan’ın Çin ile iş birlikleri orta ve uzun vadede iktisadi açıdan olumlu sonuçlar doğurmaya devam edecektir.