GÖRÜŞ

İsrail ile Hamas arasındaki çatışmalara 4 günlük "insani ara" kararı 24 Kasım Cuma günü saat 07.00'de uygulamaya girmişti. Uzlaşıya göre Hamas'ın elindeki 50 İsrailli esire karşılık, İsrail hapishanelerindeki 150 Filistinlinin serbest bırakılması konusunda mutabakat sağlanmıştı.

İnsani ara terimi ne anlama gelmektedir? İnsani ara; sadece insani amaçlarla belirli faaliyetlerin yapılması için tanınan süredir, kalıcı değildir, çatışmanın bittiği anlamına gelmemektedir. Bu örnekte de rehine takası yapılması için insani ara verildiğini görmekteyiz. İnsani ara kararı her zaman karşılıklı alınmamaktadır. Savaşın ilk günlerinden beri Filistin, acil insani ara talep etmekte ancak İsrail kabul etmemekteydi. 24 Kasım günü aracılar doğrultusunda İsrail tarafı insani ara kararı aldı. Bu kararın alınmasının amacı İsrail’in kural tanımaz eylemlerinin uluslararası toplumda tepkiyle karşılanması ve İsrail’in bu tepkiyi bastırma isteğidir.

Birleşmiş Milletler, UNICEF ve birçok devlet bu insani aranın uzatılması için çabalamaktadır. Çünkü insani ara süresinde en az sayıda sivil zarar görecek ve özellikle Filistin durumu toparlamaya çalışacaktır. Bakıldığında bu durum iki devlete de faydalı olacaktır. Bu insani ara sırasında rehine takası yapıldığı için iki devletin zor duruma düşen vatandaşları bundan fayda görecektir. Rehine takası aşamalı olarak gerçekleşmektedir. Bunun nedeni herhangi bir ihlal durumunda tarafların insani arayı bitirecek olmasından kaynaklıdır. Buradan şu sonuca ulaşabiliriz ki rehineler savaş süresinde devletlerin kozu, güç gösterisi aracı haline gelmiştir. Daha fazla sayıda rehineye sahip olan taraf, ya da daha yüksek mevkili kişilere, örneğin üst düzey yöneticiler, bürokratlar, askerler tarafları daha güçlü kılmaktadır. Bu nedenle şartlarını kabul ettirebilirler, istediklerini elde edebilirler.

BM Genel Sekreteri Antonhy Guterres, Gazze'de "insani ara" ile sonuçlanan diyaloğun sürdürülerek "tam insani ateşkese" dönüştürülmesi gerektiğini söyledi. Elbette birçok ülkenin ve uluslararası örgütün dileği bu insani aranın ateşkes ile sonuçlanması, ancak bu mümkün görünmüyor. Çünkü İsrail, Hamas ile bir ateşkes anlaşmasının kendine zarar vereceğini düşünmektedir. Hamas’ı resmi olarak tanımayan İsrail için bu durum yenilgi anlamı taşıyabilir. O nedenle şu an böyle bir ihtimal bulunmamaktadır. Bunu İsrail Savunma Bakanlığı’nın insani ara sonrası yaptığı şiddet dolu ve sert açıklamalardan da anlamaktayız.

İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, çatışmalara verilen "insani aranın" sona ermesinin ardından Gazze Şeridi'ne saldırılarının "daha şiddetli ve tüm bölge boyunca" olacağını söylemiştir. Gallant, "Kısa bir insani ara olacak sonrasında tüm askeri gücümüzle savaşa devam edeceğiz. Hamas'ın yok edilmesi ve esirlerin serbest bırakılması hedefini gerçekleştirinceye kadar durmayacağız. Hamas'ın elinde 240 esir var ve bu, kabul edebileceğimiz ve hoş görebileceğimiz bir şey değil." ifadelerini kullanmıştır. Görülüyor ki bu insani ara İsrail tarafınca Filistin’e verilen bir hediye veya acıma duygusundan kaynaklı bir tolerans gösterme olarak görülmektedir.

Bakan Gollant’ın bu açıklamaları da savaşmaktaki amaçlarına yöneliktir; "Savaşmakta bir çıkarımız yok ancak düşmanlarımızı caydırmamız gerekiyor. 7 Ekim öncesine dönemeyiz. Hamas tarafından vahşi bir saldırıya uğradık sonra da Hizbullah'ın saldırısı geldi. Vatandaşlarımıza yönelik tehditlere tolerans göstermeyeceğiz." Bu sözler ile İsrail’in tutumunu açıklayan Savunma Bakanı, İsrail’in ateşkes ihtimalinden uzak olduğunu göstermektedir. Çünkü Hamas tarafından başlatılan bu saldırı İsrail tarafınca gurur kırıcı bir şekilde karşılanmış ve cevabı en ağır şekilde verilmek amacıyla devam etmektedir.

Özetle ‘’insani ara’’ İsrail ve Hamas için esirlerin takasını sağlamış, her iki taraf için de toparlanma süresi vermiştir. Ancak toparlanma süresinin ardından bir ateşkes açıklanması ihtimali düşüktür. Çünkü özellikle İsrail tarafından gelen şiddetli açıklamalar bir tehdit niteliğinde olup insani aranın ardından daha sert bir şekilde savaşmaya devam edeceklerini göstermektedir. Ateşkes ihtimali İsrail’in bu kez Hamas’ı tamamen yok etme isteği nedeniyle de uzak bir ihtimaldir. Bu savaş sürdükçe uluslararası toplumun baskıları nedeniyle birkaç kez daha insani ara açıklamasının yapılması muhtemeldir.