Kaynak: European Council, 13 Kasım 2023 

13 Kasım 2023 tarihinde AB Dışişleri Bakanları Toplantısı gerçekleşti. Bu bağlamda üç temel konu üzerinde görüşme yapıldı. Hamas-İsrail Savaşı, Rusya-Ukrayna Savaşı, Azerbaycan-Ermenistan ilişkileri.

TÜRKSAM Haber Analiz

Avrupa Birliği (AB) Konseyi, AB Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda İsrail, Gazze Şeridi ve bölgedeki durum hakkında bir oturum düzenledi. Oturumda Konsey tarafından Gazze'deki çatışmalarda derhal insani duraklamalar yapılması ve insani koridorların kurulması çağrısında bulunuldu. Bakanlar özellikle Gazze'deki insani duruma odaklandılar. Konsey’de, Refah Sınır Kapısı'nın açılmasının olumlu bir gelişme olduğu, ancak insani durumu rahatlatmak için yetersiz olduğu vurgulandı. Yardımlar için kara geçişine alternatif olarak deniz yolu oluşturulması gerektiğini ifade edildi. Rehine konusunun da görüşüldüğü konseyde, bu rehinelerin koşulsuz serbest bırakılması çağrısında bulunuldu. İsrail'in kuzeyindeki Lübnan sınırında Hizbullah'ın durumuna özellikle dikkat çekildi ve bölgeye yayılmasının önüne geçilmesi konusunda tartışmalar yapıldı.

Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, yapmış olduğu açıklamada:

‘Yaşadığımız bu dramatik krizin İsrailli ve Filistinliler için inanılmaz derecede yüksek bir maliyeti var ve uluslararası toplumun siyasi ve ahlaki olarak başarısız olduğunu gösteriyor. Bu duruma bir çözüm bulamadık. Ve bu, insanların bir çözümün kesinlikle vazgeçilmez olduğunu ve iki devletli bir gelecek olması gerektiğini anlamalarını sağlayan bir fırsat olmalı. Mesele sadece Gazze'nin yeniden inşası değil. Bunu daha önce birkaç kez yaptık. Filistinliler için bir devlet inşa etmeliyiz.’ ifadelerini kullandı. Josep Borrell, Filistinlilerin yerinden edilmemesi gerektiğini ifade etmiş, bölge için istikrarı ve sürdürülebilir bir barışı garanti edebilecek daha uzun vadeli bir çözüm üzerinde durulması gerektiğini, İsrail Askeri Kuvvetleri’nin Gazze’de kalıcı işgaline karşı çıkarak, Hamas’ın bölgedeki varlığına da hayır dedi. Borrell, Arap devletleri ile iş birliği içinde olunması gerektiği belirterek, ateşkesin ne zaman gerçekleşeceğinin bilinmediği için sonrasına odaklanması gerektiğini bunun iki devletli çözüm öneri olarak ifade etti.

Konsey’den iki devletli çözüm önerisi çıkması, Avrupa’nın Filistin meselesine yönelik bakış açısının kısmen de olsa değiştiğinin önemli bir göstergedir. Çünkü kırk günü aşkın süredir devam eden Hamas-İsrail Savaşı’nda Avrupa’nın önde gelen ülkelerinin liderleri İsrail’i destekleyen açıklamalarda bulundular. Ancak bu süreçte Gazze’deki insani durum göz ardı edildi. İktidardan bağımsız olarak dünyanın dört bir yanında sokağa dökülen kitleler ateşkes çağrısında bulunurken, bu duruma Avrupalı birçok lider sessiz kaldı. Amerika Dışişleri Bakanı Antony Blinken insani yardım için ‘geçici ateşkes’, bir yer deyişle ‘duraklama’ talebini İsrail’e iletse de, İsrail Hamas’ın bu aralıkta güç tazeleyeceği endişesi ile reddetmişti. Bu sürecin en başında Rusya 16 Ekim ve 25 Ekim’de Birleşmiş Millet Güvenlik Konseyinde ateşkes karar tasarını sunmuş ve reddedilmişti. Gelinen noktada Konsey’den ateşkes çağrısı çıkmadı. Hamas saldırısına karşı İsrail’in kendisini müdafaa etme noktasında haklı olarak görülmesi sebebiyle açıkça ateş çağrısında bulunulmaması da Avrupa’nın İsrail’e yönelik çekingen bir politika sergilenmesine neden olmaktadır. Ancak Rusya’nın da çözüm için öngörmüş olduğu iki devletli çözüm önerisinin Avrupa Konseyi’nden de çıkması oldukça şaşırtıcı olmakla birlikte, insani drama mecburi olarak kayıtsız kalınamayan bir noktaya geldiklerinin de göstergedir.