Kaynak: European Council, 03 Ocak 2024

AB Konseyi, Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü ve bağımsızlığını tehdit eden eylemlerden sorumlu olduğu gerekçesiyle Alrosa şirketi ve CEO'su Pavel Alekseevich Marinychev'i yaptırım listesine aldı.

Alrosa'nın Rus devletine ait olduğu, ülkedeki elmas üretiminin yüzde 90'ından fazlasını tek başına yaparak dünyanın en büyük elmas madenciliği şirketi konumundadır. Şirket, Rusya hükümetine önemli gelir sağlayan elmas sektörünün önemli aktörlerindendir.

TÜRKSAM Haber Analiz

2014’ten buyana Avrupa Birliği (AB), Rusya'ya karşı bir dizi kısıtlayıcı önlem uygulamıştır. Bunlar arasında bireysel yaptırımlar, ekonomik yaptırımlar ve diplomatik önlemler bulunmaktadır. Bireysel yaptırımlar: Genellikle, Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü, egemenliğini ve bağımsızlığını zayıflatan eylemlerden sorumlu tutulan bireyler üzerinde uygulanan bu yaptırımlar, bu kişilere ait varlıkların dondurulması ve seyahat yasaklarını içermektedir. Bu kişiler genellikle devlet görevlileri, askeri personel ve söz konusu eylemlerle ilişkilendirilen diğer figürler olabilir. Ekonomik yaptırımlar: Bu önlemler, özellikle Rusya ile ekonomik etkileşimleri sınırlamayı amaçlar ve genellikle devam eden çatışmalar veya endişe yaratıcı faaliyetlerle ilişkilendirilen sektörleri veya alanları kapsar. Ekonomik yaptırımlar, ticaret kısıtlamaları, belirli finansal piyasalara erişimde kısıtlamalar ve belirli mallar ve hizmetlere yönelik sınırlamalar içerebilir. Diplomatik tedbirler: AB, Rusya ile belirli işbirliği biçimlerini askıya almak, belirli forumlarda katılımı sınırlamak veya özel olaylara karşı diplomatik kınamaları içeren diplomatik adımlar atmıştır.

Mart 2014'ten bu yana, Kırım'ın yasa dışı ilhakı, Rusya-Ukrayna Savaşı, Ukrayna'nın Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson bölgelerinin ilhakı sebebiyle Rusya’ya kademeli olarak kısıtlayıcı önlemler uygulanmıştır. Bu kısıtlamalar, Rus ekonomisini zayıflatmayı, kritik teknolojileri ve pazarları elinden almayı ve savaş sahasında zayıflatmayı amaçlamıştır. Bununla birlikte Belarus Rusya’ya Ukrayna savaşında destek olduğu için ve İran da Rusya’ya insansız hava aracı üretimi ve tedariği sağladığı için bu kapsamda da yaptırım listesine alınmıştır.

AB Rusya’ya yönelik yaptırımları şu ana kadar 1950 birey ve kuruluşa uygulanmış bulunmaktadır.  Yaptırıma tabi olan bireyler arasında bulunanlar: Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Sergey Lavrov, Viktor ve Oleksandr Yanukovych, Rus Devlet Duması üyeleri, Ulusal Güvenlik Konseyi üyeleri, Bakanlar, valiler ve yerel politikacılar, Yüksek rütbeli yetkililer ve askeri personel, Wagner grubunun komutanları, iş adamları, oligarklar, Pro-Kremlin ve anti-Ukrayna propagandacıları.

Kuruluşlar arasında yer alanlar: Bankalar, sigorta şirketleri ve finans kuruluşları (Federal Finansal İzleme Servisi dahil), askeri ve savunma sektöründeki şirketler, havacılık, gemi inşa ve makine sektöründeki şirketler, silahlı kuvvetler ve paramiliter gruplar, politik partiler, 'Rus Halk Cephesi' hareketi, telekom şirketleri, Rus IT şirketleri, propaganda ve dezenformasyondan sorumlu medya kuruluşları, Wagner Grubu (Rusya merkezli özel askeri birim), RIA FAN (Rus medya kuruluşu), Rusya’ya ait dünyanın en büyük elmas madenciliği şirketi olan Alrosa. Ayrıca Mart 2014'te, Konsey, Ukrayna devlet fonlarının kötüye kullanımından sorumlu olan bireylerin varlıklarını dondurma kararı aldı. Bu önlemler en son Mart 2020'de 6 Mart 2024 tarihine kadar uzatıldı. Bu yaptırımlar, finans, ticaret, enerji, ulaşım, teknoloji ve savunma sektörlerini hedef almaktadır.

AB bu uygulamalar ile Rusya’nın iktisadi kanallarını tıkama gayesi içerisindedir. Rusya için önemli gelir kaynağı olan elmas sektörüne bağlı olarak yapılan son kısıtlamanın yanı sıra birçok şirketin de mal varlıkları dondurulmuştur. Aralık ayında Rusya’ya 12. yaptırım paketi uygulanmış, elmas ithalatına ilişkin yasak getirilmişti. Rusya’ya bağlı olarak dondurulan mal varlıkları 300 milyar dolar bandında. Rusya-Ukrayna Savaşı sonrası gıda ve enerji konusunda dar boğazdan geçen Batılı ülkeler dondurulan mal varlıklarını kullanma niyeti içerisindedir. Şubat ayında toplanacak olan G7 Zirvesi’nde Rus varlıklarının kullanılmasına ilişkin öneriler hazırlanmakta. Bu öneri, pratiğe geçerse Rusya’nın Batı’ya yönelik sert politik tutumu daha da ileri seviyeye taşınacaktır.