Kaynak: European Council, 6 Aralık 2023

7 Aralık 2023’te (bugün) 24. AB-Çin zirvesi Çin’in başkenti Pekin’de gerçekleşecek. Bu, 2019’dan bu yana ilk yüz yüze AB-Çin zirvesi olacak.

TÜRKSAM Haber Analiz

Bugün Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'yi temsilen Yüksek Temsilci Josep Borrell eşliğinde iki ayrı oturumda Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ve Başbakan Li Qiang ile bir araya gelecek.

Zirve, Çin ile en üst düzeyde ilişki kurmak ve yapıcı ve istikrarlı AB-Çin ilişkilerini sürdürmek için bir fırsat olacaktır. Zirve’nin odak noktası, Rusya-Ukrayna Savaşı ve Orta Doğu'daki durum da dahil olmak üzere AB-Çin ilişkilerinin durumu ve uluslararası meseleler olacak.

Liderler, daha dengeli ve karşılıklı bir ticaret ilişkisi sağlamanın yollarının yanı sıra iklim değişikliği, gıda güvenliği, küresel sağlık ve pandemiye hazırlık gibi ortak çıkar alanlarını tartışacaklar. AB, çok taraflı kurallara dayalı uluslararası düzeni destekleme ihtiyacını savunacak ve AB'nin risk azaltma ve ekonomik güvenlik yaklaşımını hatırlayacaktır.

AB-Çin ilişkileri

AB-Çin ilişkileri oldukça karmaşıktır. II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden bu yana küresel durgunlukla karşı karşıya kalmış, Çin dünyanın sanayi üssü durumuna gelmiştir. Bununla birlikte Çin'in Rusya'nın stratejik ortağı olarak rolü, Ukrayna'nın işgalini kınamaması ve Rusya'ya verdiği gizli destek, Avrupa çevrelerinde Pekin'e karşı daha fazla güvensizliğe yol açan başka bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak Çin’in ucuz iş gücü dolayısıyla gelişmiş sanayi hacmi AB’nin Çin ile iş birliği yapmasında itici bir güçtür.

En son yapılan yapılan toplantı 23. AB-Çin Zirvesi olarak video konferans yoluyla 1 Nisan 2022 tarihinde gerçekleşti. Bu toplantıda Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'yi temsilen Yüksek Temsilci Josep Borrell'in eşliğinde sabah Çin Başbakanı Li Keqiang, öğleden sonra ise Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile bir araya geldi. AB ve Çin, Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik küresel güvenlik ve dünya ekonomisinin yanı sıra gıda ve enerji güvenliğini de tehlikeye atan askeri saldırganlığını kapsamlı bir şekilde ele alınmıştı.

Avrupa Konseyi 30 Haziran 2023 Çin'e ilişkin almış olduğu bir dizi kararlar şöyledir:

• AB Konseyi, AB'nin Çin'le ilişkilerine ilişkin stratejik tartışmalarına devam etmiş ve AB'nin aynı anda hem ortak, hem rakip hem de sistemik bir rakip olduğu Çin'e yönelik çok yönlü politika yaklaşımını yeniden teyit etmiştir. Farklı siyasi ve ekonomik sistemlerine rağmen, Avrupa Birliği ve Çin, kurallara dayalı uluslararası düzene, dengeli angajmana ve karşılıklılığa saygıya dayanan yapıcı ve istikrarlı ilişkiler sürdürme konusunda ortak bir çıkara sahiptir.
• Avrupa Birliği, küresel zorlukların üstesinden gelmek için Çin ile ilişki kurmaya devam edecek ve Çin'i iklim değişikliği ve biyolojik çeşitlilik, sağlık ve pandemi hazırlığı, gıda güvenliği, afet azaltma, borçların hafifletilmesi ve insani yardım konularında daha iddialı adımlar atmaya teşvik edecektir.

• Avrupa Birliği ve Çin, önemli ticari ve ekonomik ortaklar olmaya devam ediyor. Avrupa Birliği, ticari ve ekonomik ilişkilerin dengeli, karşılıklı ve karşılıklı yarar sağlayan bir oyun alanı sağlamaya çalışacaktır. Versailles gündemine uygun olarak, Avrupa Birliği, tedarik zincirleri de dahil olmak üzere kritik bağımlılıkları ve kırılganlıkları azaltmaya devam edecek ve gerekli ve uygun olduğunda riski azaltacak ve çeşitlendirecektir. Avrupa Birliği'nin ayrışma ya da içe dönme niyeti yoktur.
• BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesi olarak Çin, kurallara dayalı uluslararası düzeni, Birleşmiş Milletler Şartı'nı ve uluslararası hukuku korumada özel bir sorumluluğa sahiptir. Bu nedenle Avrupa Konseyi, Çin'i Rusya'ya saldırganlık savaşını durdurması ve birliklerini derhal, tamamen ve koşulsuz olarak Ukrayna'dan çekmesi için baskı yapmaya çağırıyor.
• Doğu ve Güney Çin Denizleri, bölgesel ve küresel refah ve güvenlik açısından stratejik öneme sahiptir. Avrupa Birliği, Tayvan Boğazı'nda artan gerilimden endişe duymaktadır. Avrupa Konseyi, statükoyu zorla veya zorlama yoluyla değiştirmeye yönelik her türlü tek taraflı girişime karşı çıkıyor. AB'nin tutarlı 'Tek Çin politikasını' yeniden teyit ediyor.
• Avrupa Birliği, insan haklarına ve temel özgürlüklere saygının teşvik edilmesine sıkı sıkıya bağlı kalmaya devam etmektedir. Avrupa Konseyi, Çin ile İnsan Hakları Diyaloğu'nun yeniden başlamasını memnuniyetle karşılamaktadır. Zorla çalıştırma, insan hakları savunucularına ve azınlıklara mensup kişilere yönelik muamele, Tibet ve Sincan'daki durum ve Çin'in Hong Kong ile ilgili önceki taahhütlerini yerine getirme konusundaki endişelerini yineliyor.