Kaynak: TRT Haber, 12 Ocak 2024

Güney Afrika Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa, Uluslararası Adalet Divanında (UAD) İsrail'e karşı açtıkları soykırım davasına ilişkin, "Hiçbir zaman bu kadar gururlu hissetmemiştim" açıklamasını yaptı.

TÜRKSAM Haber Analiz

7 Ekim 2023 itibariyle başlayan Hamas-İsrail Savaşı, tarafları verilen destek itibariyle tüm dünyayı ikiye böldü. Sahra Altı Afrika yer alan Güney Afrika Cumhuriyeti başlangıçtan bu yana Filistin’e destek oldu ve Gazze’de işlenen insanlık suçuna karşı sessiz kalmadı. Güney Afrika Cumhuriyeti yetkilileri Gazze’de yaşananları ve İsrail-Filistin meselesini Apartheid döneminde yaşadığı deneyimler ile benzer olduğunu ifade etti ve bu süreçte Gazze halkının yanında kararlı bir şekilde durdu.

Güney Afrika Cumhuriyeti, 29 Aralık'ta, İsrail'in 7 Ekim'den bu yana Gazze'de işlediği fiillerle 1948 tarihli BM Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi'ni ihlal ettiği gerekçesiyle Uluslararası Adalet Divanı'nda dava açarak İsrail için ihtiyati tedbir kararı alınmasını talep etmişti. Dava süreci 11 Ocak 2023 tarihinde başladı. Dava ikinci gününde devam ediyor.

İlk duruşmada Güney Afrika Cumhuriyeti'nin, İsrail'e karşı açtığı "soykırım" davasının ihtiyati tedbir taleplerine ilişkin Güney Afrika argümanlarını sunmuştu. Güney Afrika tarafını temsil eden hukukçular tarafından İsrail'e, Gazze'deki halka yönelik bilinçli eylemlerinin soykırım olduğu suçlaması yöneltildi. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise dün yaptığı açıklamada, "İsrail'in soykırımla mücadele ettiğini" ileri sürdü. Suçlamaların "yalan" olduğunu savunan Netanyahu, "Bugün yine, İsrail devletinin soykırımla mücadele ettiği bir dönemde soykırımla suçlandığı altüst olmuş bir dünya gördük." dedi. Netanyahu, İsrail ordusu için "dünyadaki en ahlaklı ordu" iddiasında bulunurken İsrail güçlerinin "sivillerin zarar görmesini önlemek amacıyla her şeyi yaptığını" öne sürdü. Güney Afrika Cumhuriyeti’ni de ikiyüzlülük ile suçladı.

Güney Afrika Cumhuriyeti’ni temsilen bulunan avukatlar, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun 28 Ekim'de Gazze'ye yönelik saldırılar hakkında düzenlediği basın toplantısında "Amalekliler" konuşmasını delil olarak sundu. Netanyahu Tevrat'tan alıntı yaparak, "Amaleklilerin size yaptığını unutma, der. Biz de hatırlıyor ve savaşıyoruz." demişti. Burada "Amalekliler" ifadesi, Yahudi geleneğinde kötülüğün zirvesini temsil etmektedir. Kasım ayında da Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılara katılan İsrail askerlerine hitaben yaptığı yazılı açıklamada Tevrat'ın Tesniye kitabındaki "Siz Mısır'dan çıktıktan sonra Amaleklilerin yolda size neler yaptığını anımsayın." ifadesine yer vermişti. Bu ifadeleri askeri motive edip kin ve düşmanlığa sevk etmek amacıyla kullandığı açıktır. Netanyahu, Tevrat’tan sıklıkla alıntı yaparak söylemlerde bulunmaktadır. Bununla birlikte avukatlar, Anadolu Haber Ajansının bölge de çekmiş olduğu fotoğrafları da delil olarak sundu.

Apartheid dönemi nedir?

Apartheid, Güney Afrika Cumhuriyeti'nde 1948 ile 1994 yılları arasında uygulanan ayrımcılık politikası ve uygulama sistemidir. Apartheid, resmi olarak 1948'de Güney Afrika Ulusal Partisi tarafından benimsendi. Bu sistemin temel amacı, ırklar arası ayrımcılığı yasallaştırmak ve kurumsallaştırmaktı. Apartheid rejimi, Güney Afrika'daki siyah, renkli (mixed race) ve Hint asıllı nüfusun beyaz azınlık tarafından yönetilmesini sağlamak için çeşitli yasal ve sosyal önlemler içeriyordu. Bu dönemde çeşitli ırklar arasında evlilik, sosyal etkileşim ve siyasi katılım gibi alanlarda ayrımcılık uygulandı.

Apartheid, ayrıca toplumsal, ekonomik ve eğitim alanlarında da ayrımcılığı içeren geniş bir sistemdi. Siyah nüfus, özellikle özel ve kamusal alanlarda beyazlardan ayrı yerleşim bölgelerine zorla yerleştirildi ve bir dizi yasal düzenleme ile sınırlamalara tabi tutuldu. Uluslararası toplum, Apartheid politikasını kınadı ve Güney Afrika'ya yönelik bir dizi yaptırım uyguladı. Apartheid'in sona ermesi, 1990'larda Güney Afrika'nın siyah lideri Nelson Mandela'nın serbest bırakılması ve 1994'teki demokratik seçimlerle gerçekleşti. Mandela'nın önderliğindeki Güney Afrika, ırk ayrımcılığına karşı birleşik bir demokratik ülke haline geldi.

Gazze’de yaşananlara sessiz kalamayan Güney Afrika Cumhuriyeti

Güney Afrika Cumhuriyeti’nin tarihsel hafızasında travmatik bir yer tutan Apartheid dönemi ile Filistin-İsrail meselesindeki açmaz, bir dizi azınlığın/ırkın çoğunluğa hükmetmeye çalışarak uygulamaya çalıştığı baskılama politikası ile oldukça benzer. Güney Afrika Cumhuriyeti’nin kendi tecrübeleri özdeşleştirdiği bu durumun karşısında İsrail’e karşı eylem gerçekleştiren ülke oldu. Kasım 2023’te Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa, İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarının soruşturulması için Uluslararası Ceza Mahkemesine başvuruda bulunduklarını açıkladı. 6 Kasım’da İsrail’in başkenti Tel Aviv’deki diplomatlarını geri çeken Ramaphosa, Filistin-İsrail meselesindeki açmazın iki devletli yapı ile çözülebileceğini vurgulayarak, "Artık bir toplama kampına dönüşen Gazze'de şu anda bir soykırım yaşanıyor. Güney Afrika olarak, özellikle hastanelere karşı gerçekleştirilen operasyonlara karşı tavrımızı çok açık bir şekilde ifade ettik." ifadelerini kullanmıştı.