Kaynak: AA, 31 Temmuz 2024

Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA), 2024 yılının başından itibaren Yemen'de 75 binden fazla insanın yerinden edildiğini bildirdi. UNFPA’nın X sosyal medya platformundan yapılan açıklamada, yerinden edilmelere sebep olarak Yemen hükümetine bağlı ordu ile Husiler arasındaki çatışmaların tırmanması ve sert hava koşulları gösterildi.

TÜRKSAM Haber Analizi

Yemen’de yaklaşık 10 yıldan beri süregelen iç savaş, ülkede farklı güçlerin nüfuz mücadelelerine sebep olmaktadır. Yemen’de iç savaşın sebebi olarak çatışan üç grubun hakimiyet alanı bulunmaktadır: Suudi Arabistan tarafından desteklenen meşru hükümet, İran tarafından desteklenen Husiler ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) tarafından desteklenen Güney Geçiş Konseyi (GGK). Husi milislerinin 2014 yılında başkent Sana’yı kontrol altına alması sonucu ülke yönetimi Başbakan Mohammed Basindawa’nın istifasıyla Husilere geçmiştir. 2015 yılında Suudi Arabistan öncülüğünde kurulan bir Arap koalisyonu Husilere karşı askeri operasyon başlatmış ancak geçen 9 yılda bir ilerleme kaydedememiştir. Şiddetli çatışmalar sonucunda Birleşmiş Milletler (BM) arabuluculuğuyla 2022 yılında bir ateşkes anlaşması imzalansa da Yemen hükümeti ve Husiler arasındaki çatışmalar hala devam etmektedir.

Karşılıklı çatışmalar ve iç savaş, Yemen’in altyapı ve üstyapı hizmetlerini büyük bir tahribata uğratmıştır. BM verilerine göre, Yemen’de, 33 milyon olan nüfusun yüzde 80’i insani yardıma ve korunmaya ihtiyaç duymaktadır. Dünyanın en fakir ülkeleri arasında yer alan Yemen’de uzun süren savaş hali, insani krizi de beraberinde getirmektedir. Bu durum sağlık hizmetlerine erişimi zorlaştırmaktan hijyen ve gıda gibi temel ihtiyaçlara ulaşımın engellenmesine varan geniş bir yelpazede krizler yaşanmasına sebep olmaktadır. Bu durum, kolera gibi salgın hastalıkların ortaya çıkmasına ve yetersiz beslenmeye yol açmaktadır.

Husilerin Kızıldeniz ve Yemen Denizi’ndeki stratejik limanları elinde bulundurması, buradan geçen gemilere müdahale etmelerini kolaylaştırmaktadır. Husiler aktif olarak bu limanlardan, İsrail’in devam eden Gazze saldırıları sebebiyle buradan geçen Amerika Birleşik Devletleri (ABD), İngiltere ve İsrail bandıralı gemilere saldırılar düzenlemektedir. Husiler, İsrail’in Gazze’de yürüttüğü saldırılar durmadan durmayacaklarını belirtmektedir. Husilerin kendi limanlardan düzenlediği saldırılar İsrail ve ABD’nin, Yemen şehirlerini ve limanlarını adeta ‘misilleme’ amacıyla bombalamasıyla sonuçlanmaktadır. Bu durum insani krizi daha da derinleştirmektedir. Nitekim BM raporları da bu öngörüyü doğrular nitelikledir.

Gelinen noktada Yemen’de on yılı aşkın süredir devam eden çatışmalar sebebiyle yaklaşık 377 bin kişi hayatını kaybetmiştir. Ülkedeki iç göç oranının 2021 yılında 4 milyonu aştığı bilinmektedir. İç savaş sebebiyle yerinden edilmişlerin sayısı her geçen gün artmaktadır. Sadece 2024 yılının başlangıcından bu yana geçen 8 ayda 75 binden fazla kişinin yerinden edilmesi, durumun ciddiyetini gözler önüne sermektedir.

Orta Doğu’da devam eden gergin atmosfer, BM ve diğer yardım kuruluşlarının önemini ve desteğini gözler önüne sermektedir. UNFPA’nın kadınlara ve kız çocuklarına yönelik önemli destek ve hizmetlerini sürdürmek için 2024’te 70 milyon dolar değerinde fon sağlamayı hedeflediği bildirilmektedir. Yemen’deki iç savaş ve Gazze savaşının bölgedeki siyasi ve askeri etkileri göz önünde bulundurularak, yardım kuruluşlarının ülkedeki halkın yaşam şartlarını iyileştirmek ve korumak için göstereceği çabalar önem arz etmektedir.