Kaynak: TRT Avaz, 26 Ekim 2023

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'ye resmi ziyarette bulunan Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhamedov ile Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde baş başa görüştü.

İki ülke heyetlerinin de bir araya gelmesinin ardından, Türkiye ile Türkmenistan arasında anlaşmalar imzalandı. İmza töreni sonrası Erdoğan ve Berdimuhamedov, ortak basın toplantısı düzenledi. Burada konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Berdimuhamedov ve heyetini Ankara'da misafir etmekten duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

Bu ziyaretin, Berdimuhamedov'un Devlet Başkanı olarak Türkiye'ye gerçekleştirdiği ilk ziyaret olması sebebiyle ayrı bir önem taşıdığına işaret eden Erdoğan, "Ortak tarih, dil, din ve kültüre dayanan münasebetlerimiz, karşılıklı saygı, işbirliği ve ortak çıkarlar temelinde her geçen gün daha da güçlenerek gelişiyor." ifadesini kullandı.

Haber Analizi

Türkmenistan, egemen devlet geleneğine sahip 5 tam bağımsız Türk ülkesinden biridir. Türkemistan’ın tarihi geçmişi Türklük ideolojisine bağlı olup, günümüzde milli değerlerimizin korunmasında büyük önem taşımaktadır. Yıllardır siyasi ve ekonomik sınırlar içerisine hapsolmuş bu ülkenin, 26 Ekim’de Türkiye Cumhurbaşkanı ile görüşmesi, medyada büyük şaşkınlık ve Türk birliğinin kurulmasından korkanların endişelenmesine sebep oldu. Bu kararın tesadüf olmadığı ve siyasi sonuçlara dayalı bir karar olduğu söylenebilir. Türkiye, Türkmenistan'ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülkedir. Türkiye yani Sovyetler’den yeni kurtulan , gücünü bağımsızlık mücadelesinde kaybeden Türkmenistanı destekleyen ülklerden biri oldu. Tesadüfü değil ki, bugün bölgedeki Türk devletlerinin birlik ve beraberliğinin tesis edilmesinde en önemli görevi de Türkiye üstlendi.

Erdoğan ile Berdumuhammedov arasında 26 Ekim'de yapılan görüşmede bölgedeki ekonomik ilişkilerin Türk devletlerinin yararlanabileceği şekilde sistemleştirilmesi ve aynı zamanda Türkiye'nin aracılığı ile Türkmenistan'ın Türk birliğine katılımının aktif hale getirilmesi amaçlanmıştı. Türkmenistan'ın Türk Devletleri Teşkilatı'na üye adayı olduğu ve Recep Tayyip Erdoğan'ın Türkmenistan'ı aile meclisinin tam üyesi olarak görmek istediğini vurgulayan konuşması, Türkmenistan'ın bu bölgede hızla ilerleyen Türk birliğinden uzak kalmaması yönünde önemli bir çağrıydı.

14 Aralık 2022'de Türkmenistan'da gerçekleşen, Azerbaycan, Türkiye ve Türkmenistan arasında çok önemli kararların alındığı ve Türkmen gazının Azerbaycan ve Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşınması konusunda önemli işbirliklerinin sağlandığı Avaza Zirvesi aslında bu ilişkilerin temelini oluşturan ana faktördü. Hazar Denizi'ne kıyısı olan 5 ülkeden 3'ünün Türk cumhuriyetleri olması Hazar Denizi çevresindeki bölgede ağırlıklı olarak transit ve ekonomi konusunda ne kadar önemli bir stratejik güce sahip olduğumuzu göstermekte ve güçlü potansiyel projeler için bu gücün siyasi ve ekonomik birlik oluşturularak kullanılmasının önemini vurgulamaktadır.

Bir hafta önce 3+3 formatında gerçekleştirilen toplantının, Türkiye'nin Türkmenistan arasında gaz transitine ilişkin kararları güvenle alabilmesine de zemin hazırladığı düşünülüyor. Çünkü Türkmen gazının Türkiye-Azerbaycan üzerinden Avrupa'ya ulaşması komşu İran'ın çıkarlarına aykırı olabilir. Avaza Zirvesi’nin ardından İran, duruma ilişkin açıklamalarla hoşnutsuzluğunu siyasi dille aktarmaya çalışmıştı. Bir hafta önce Tahran'da yapılan toplantının olumlu sonuçları ve anlaşmalardaki karşılıklı çıkarların, bugün Türkiye ve Türkmenistan'ın stratejik ve ekonomik yardımlarıyla gaz ihracatı alanındaki müzakerelerin ilerlemesine yol açtığı anlaşılıyor.

Dün yapılan toplantıda iki ülke arasında 13 anlaşma imzalandı. İmzalanan anlaşmalar siyaset, ekonomi, transit, enerji, medya ve sanayi alanlarında işbirliğinin geliştirilmesine yöneliktir.Türkiye ile Türkmenistan arasındaki bu tarihi buluşma, yeni bir başlangıcın temellerinin atıldığını ve Türkmenistan'ın yakın zamanda Türk Devletleri Birliği'ne asil üye olarak katılma ihtimalinin yüksek olduğunu gösteriyor.