Fener Rum Patrikhanesi’nde, 5 Ocak 2019’da düzenlenen törenle Ukrayna’ya Bağımsızlık Belgesi (otosefali) verildi. Törene Ukrayna Devlet Başkanı Poroşenko da katıldı. Otosefali töreni ile bütün dünyaya Fener Rum Patrikhanesi’nin ekümenik olduğu ve Türkiye’de “İkinci Vatikan”ın kurulduğu mesajı verildi.

Fener Rum Patrikhanesi, 2004 yılı Aralık ayında, Avrupa Birliği, Yunan hükümeti ve Türk hükümetine başvurarak bazı taleplerde bulundu.[1] Talepler arasında; patrikhanenin ekümenikliği Türk Hükûmeti tarafından tanınmalı, Heybeliada Ruhban Okulu yeniden açılmalı, patrikhanenin hukuki varlığı tanınmalı gibi talepler de var.

Fener Rum Patrikhanesi, ekümeniklik iddiasını Fatih Sultan Mehmet’in verdiği berata dayandırıyor. Ancak, Tarihçi Halil İnalcık, 02 Aralık 2009’da Sabah Gazetesine verdiği mülakatta; “Fatih Sultan Mehmet tarafından verilen beratla Patrik’in otoritesi, yalnız Osmanlı ülkesindeki kilise ve manastırlar üzerindeydi. Patrikhane tüm Ortodoks dünyasını temsil eden bir makam değildi.” diyerek, bu fermanla patriğe ekümeniklik verilmediğini açık bir şekilde ifade etmiştir.[2] Tarihi gerçeklerin aksine, Fener Rum Patrikhanesi’nde dağıtılan broşürlerde patrikhanenin ekümenik olduğu iddia ediliyor.

Lozan Antlaşması’nın 14. maddesi ve Türk ve Rum Ahalinin Değişimi Sözleşmesi’ne göre İstanbul, Gökçeada ve Bozcaada dışındaki tüm Rumlar mübadeleye tabi tutuldu ve tüm dini örgütler lağvedildi. Fener Rum Patrikhanesi, İstanbul, Gökçeada ve Bozcaada dışında hiçbir yerde kilise ve/veya dini örgüt açamaz. Ancak Fener Rum Patrikhanesi, 2004 yılında İznik ve Bursa’da, 2016 yılında da İzmir’de metropolitlik açtı. Patrikhane ve Patrik Bartholomeos Lozan Antlaşması’nı ve Anayasa’nın 90. Maddesini ihlal ederek TCK 309’da tanımlanan Anayasayı ihlal suçunu işledi.

Patrikhanenin internet sitesinde ekümenikliğini ilan eden Bartholomeos, Türk adası olan Eşek (Agathonision) ve Nergizçik (Arkioi) adaları ile etrafındaki küçük adaları, doğrudan sözde “ekümenik patrikliğin” yönetimi altına almış. Sitede, kiliselerin telefon numaraları da verilmiş. Fener Rum Patrikhanesi, Yunan işgali altında olan Türk adalarındaki kiliseleri işletiyor ve kiliselere papaz atıyor. Patrikhanenin internet sitesindeki yazılı metinlerde ve başta Aydın Eşek Adası olmak üzere diğer Türk adalarında çekilen ve bütün dünyaya yayınlanan fotoğraflarda, patrikhanenin Yunanistan ile birlikte Türk adalarını işgal ettiği açıkça görülüyor.

Fener Rum Patrikhanesi ve Patrik Bartholomeos, Yunanistan ile birlikte Türk adalarını işgal etmiş ve TCK 302’de tanımlanan vatana ihanet suçu ile TMK 3’te tanımlanan terör suçunu işlemiştir. Görsel ve yazılı basında, Fener Rum Patrikhanesi ve Patrik Bartholomeos’un, Yunanistan ile birlikte Türk adalarını işgal ettiği haberleri sürekli olarak veriliyor. Ancak, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, Patrikhane ve Bartholomeos hakkında TCK Madde 302 ve TMK Madde 3’ten bugüne kadar soruşturma açmadı.

Lozan Konferansı’nın 10 Ocak 1923 tarihli oturumunda, Fener Rum Patrikhanesi’nin siyasi ve idari faaliyetlerde bulunmamak şartıyla İstanbul’da ikamet etmesine müsaade edilmiştir. Fener Rum Patrikhanesi’nin Yunanistan ile birlikte Türk adalarını işgal etmesi, ekümeniklik faaliyetleri ve Ukrayna’ya Bağımsızlık Belgesi (otosefali) vermesi siyasi ve idari faaliyetlerdir. Mevcut durum itibarıyla Lozan’daki mutabakatı ihlal eden ve suç işleyen Fener Rum Patrikhanesi İstanbul’da ikamet etme hakkını kaybetmiştir. Patrikhane derhal Aynoroz’a taşınmalıdır.

[1] Doç.Dr. Emruhan Yalçın, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi S 50, Güz 2012, s. 493.

[2] Age, s. 488