Kaynak: Anadolu Ajansı, 22 Ekim 2023

Saraybosna'nın simgelerinden tarihi Vijecnica Kütüphanesi'nin karşısında bulunan meydanda toplanan binlerce kişi, Filistin bayrakları açarak, İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarını protesto etti.

Gösteriye Filistin'in Saraybosna Büyükelçisi Rezeq Namoura ve Saraybosna Belediye Başkanı Benjamina Karic'in yanı sıra Bosna Hersek'te turist olarak bulunan birçok kişi de katıldı.

TÜRKSAM Haber Analiz

Saraybosna’da Filistin’e destek amacıyla gerçekleştirilen protestoların Vijecnica Kütüphanesi’nin önünde gerçekleştirilmesi oldukça bilinçli bir tercih olarak görülebilir. Bosna-Hersek’in başkenti olan Saraybosna’nın en önemli mimari yapılarından birisi olan Vijecnica Kütüphanesi 1992-1995 arasında bölgede gerçekleşen silahlı çatışmalarda Sırplar tarafından ilk vurulan yerlerden birisidir. Sırpların bu kütüphaneyi bombalamasının temel amacı ise Boşnaklara ait kolektif hafızayı yok etmek istemeleridir. Boşnakların Filistinlilere destek vermek için toplanma yeri olarak seçtikleri Vijecnica Kütüphanesi’nin kendileri için böylesine sembolik öneme sahip bir yer olması Filistin’de verilen mücadeleyle kendi mücadeleleri arasından özdeşlik kurduklarının bir göstergesidir.

Bosna’daki Filistin'e yönelik destek protestoları, Bosna Savaşı ile birçok açıdan özdeştirilebilir. İlk olarak konuyu insan hakları ihlalleri açısından ele aldığımızda hem Bosna Savaşı’nın hem de Filistin-İsrail Savaşı’nın, ciddi insan hakları ihlallerine yol açtığını görmekteyiz. Bosna Savaşı sırasında, Sırp, Hırvat ve Boşnak kökenli insanlar arasında büyük ölçekli bir etnik temizlik yaşanmış özellikle Srebrenitsa bölgesinde ciddi savaş suçları işlenmiştir. Benzer şekilde, Filistin-İsrail savaşı sırasında da sivillerin evlerinin yıkılması, toprak kaybı ve insan hakları ihlalleri yaşanıyor olduğu görülmektedir.

İki savaş arasındaki benzerliklerden bir diğeri ise hem Bosna Savaşı’nın hem de Filistin-İsrail çatışmasının uluslararası arenada büyük bir merak ve ilgiyle takip ediliyor olmasıdır. Bu iki kriz de dünya genelinde büyük ölçekli protesto gösterilerine yol açarak uluslararası toplumun ana gündemini oluşturmuşlardır.

İki mücadele arasındaki bir diğer önemli ortak faktör ise dindir. Hem Bosna'da hem de Filistin'de kolektif direncin oluşturulmasında İslam dini büyük bir rol oynamıştır. Ayrıca iki bölgedeki çatışmanın da temel sebeplerinden bir tanesini savaşan tarafların inanç farklılıkları oluşturmaktadır. Müslüman Boşnaklar, Bosna Savaşı sırasında Sırp (Ortodoks Hristiyan) ve Hırvat (Katolik Hristiyan) güçlerine karşı savaşırken, Filistin'de ise Müslümanlar İsrail (Yahudi)  ile çatışmaktadırlar. Bu nedenle Bosna’daki protestolara katılan insanların Filistin’deki insanlarla ortak bir inanca sahip olmaları sebebiyle duygusal bir özdeşlik kurmuş olma ihtimalleri yüksektir.

Son olarak, Bosna ve Filistin’deki mücadelenin bir diğer benzer tarafı ise her iki olayda da sivil toplum örgütleri ve aktivistlerin olaylara doğrudan müdahil olması olarak görülebilir. İki savaş devam ederken de dünya genelinde destek gösterileri düzenlenerek insanlar savaşa karşı örgütlenmeye çalışmışlardır.

Bütün bahsi geçen bu benzerlikler göz önünde bulundurulduğunda Bosna'daki Filistin'e yönelik destek protestolarının Bosna Savaşı ile Filistin-İsrail Savaşı’nın nasıl özdeşleştirilebileceğini açıkça ortaya koymaktadır. Ayrıca her iki olay da büyük insani trajedilere neden olarak dünya genelinde savaşa karşı büyük tepkilere yol açmıştır. İnsanlar bu protestolarla adalet, barış ve insan haklarına olan bağlılıklarını ifade ederek uluslararası toplumu harekete geçirmeye çalışmaktadır.