Kaynak: The Guardian, 24 Aralık 2023

Sırp muhalefeti, popülist iktidar partisinin gözlemciler tarafından adil olmadığı düşünülen erken ankette en fazla oyu alması sonrasında miting düzenledi.
Binlerce kişi 'haksız' seçimleri protesto ederken Sırp polisi göz yaşartıcı gaz kullandı

Sırp muhalefeti, popülist iktidar partisinin gözlemciler tarafından adil olmadığı düşünülen erken ankette en fazla oyu alması sonrasında miting düzenledi.

Uluslararası gözlemcilerin adil olmadığını söylediği parlamento ve yerel seçimlerin iptalini talep etmek üzere Belgrad'da binlerce kişi toplanırken polis göz yaşartıcı gaz kullandı.

Eyalet seçim komisyonunun ön sonuçlarına göre, popülist iktidardaki Sırp İlerleme Partisi (SNS) geçen hafta sonu yapılan erken parlamento seçimlerinde oyların %46,72'sini kazandı.

Pazartesi günü uluslararası bir izleme heyeti, SNS 'nin medyanın önyargısı, Başkan Aleksandar Vučić'in uygunsuz etkisi ve oy satın alma gibi oylama usulsüzlükleri nedeniyle haksız bir avantaj elde ettiğini söyledi.

TÜRKSAM Haber Analizi

17 Aralık 2023 tarihinde Sırbistan’da gerçekleştirilen erken seçimin tekrarlanmasını isteyen muhalif protestocular Pazar günü başkent Belgrad’daki belediye binasına girmeye çalışmıştır. İkinci parti konumundaki Sırbistan Şiddete Karşı İttifakı (SPN) taraftarlarının Pazar günü binayı hedef almasının nedeni ise dışarıdan kente seçmen taşındığı iddiaları üzerine alevlenmiştir.

Sırbistan’da yapılan genel seçimleri Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic’in 2012’den bu yana iktidarda olan Sırp İlerleme Partisi’nin (SNS) yeniden kazanması usulsüzlük tartışmalarına yol açmıştır. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) gözlemcilerinin, Vucic’i sandığa müdahale etmek ve oy satın almakla suçlaması da gerilimin fitilini ateşleyen son ve en önemli açıklama olmuştur.

Devlet Seçim Komisyonu’nun sandıkların yüzde 96’sının sayımına dayanan ön sonuçlarına göre popülist Sırp İlerleme Partisi (SNS), 17 Aralık Pazar günü yapılan seçimlerde oyların yüzde 46,72’sini kazanmıştır. Böylece SNS, 250 üyeli Sırbistan Parlamentosu’nda 128 koltuk kazanarak meclisteki birinci parti olmayı başarmıştır.  “Sırbistan Şiddete Karşı” İttifakı (SPN), oyların yüzde 23,56’sını alarak ikinci ve Sırbistan Sosyalist Partisi (SPS) ise oyların yüzde 6,56’sını alarak üçüncü olmuştur.  Bu seçim sonuçları yaşanan gerginliğin boyutlarını anlamak açısından verilmiştir.

Sırbistan’daki seçimlerden sonra tam olarak ne yaşandı da protestolar bu boyutlara ulaştı? Bu sorunun cevabını vermek süreçle ilgili ipuçları sunmaktadır. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) gözlemci heyetinin lideri Reinhold Lopatka, seçimlerinin ardından düzenlediği basın toplantısında, seçimlerin “cumhurbaşkanının dahli ile yönlendirildiğini ve böylece iktidar partisinin sistematik avantajlar kazandığını” açıklamış bunun üzerine de ülkedeki muhaliflerle iktidar arasındaki ipler gerilmiştir.

Seçim sürecinde Vucic, kendi adını taşıyan “Aleksandar Vucic-Sırbistan Durmamalı” aday listesinde yer almamasına rağmen SNS için aktif olarak seçim kampanyasını yürütmeye devam edince seçim süreci boyunca ülkedeki muhaliflerin hedefi haline gelmiştir. Gözlemciler ayrıca kamu kaynaklarının kötüye kullanıldığını, resmi görevler ile kampanya faaliyetleri arasında ayrım yapılmadığını, seçmenlerin sindirildiğini ve oy satın alındığını söyleyerek ülkedeki gerilimin günden güne tırmanmasına yol açmıştır.

Muhalefet partileri, uluslararası gözlemcilerden gelen bu iddiaların ardından seçimlerin tekrarlanmasını talep etmektedirler. Vucic ise hakkındaki iddiaları “yalan” olarak nitelendirmeye devam eden tutumunu sürdürmekte kararlı görünmektedir. Belgrad’daki protestoların temel nedeni olarak da Vucic’in bu tutumunu gösterebiliriz. 

Sonuç olarak Sırbistan’da 2012 yılından bu yana iktidarın oy kaybetme potansiyeli olduğunu düşündüğü her fırsatta ülkeyi erken genel seçimlere götürmesi ve yapılan seçimlerle ilgili yolsuzluk iddialarının her seferinden bir öncekine göre artması ve bu iddiaların aksinin iktidar partisi tarafından kanıtlanamaması ülkedeki toplumsal infialin ana sebebi olarak gösterilebilir.