Putin ve Aliyev Ermenistan’la İlgili Anlaşmalar için Bu Hafta İkinci Kez Görüştü

Kaynak: TASS Haber Ajansı, 27 Kasım 2022

Kremlin'den cumartesi günü yapılan açıklamada, Rusya ve Azerbaycan Cumhurbaşkanları Vladimir Putin ile İlham Aliyev'in Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan liderleri arasındaki anlaşmaları görüşmek üzere bu hafta ikinci kez telefon görüşmesi yaptıkları belirtildi.

Açıklamada, "Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan liderlerinin, bölgedeki ulaşım ve ekonomik bağların kaldırılmasına yönelik pratik konulara vurgu yapan üçlü anlaşmalarının tümünün uygulanması için daha fazla adım atılması değerlendirildi" denildi.

Putin ve Aliyev daha önce 22 Kasım'da görüştüler. Ardından liderler, Ermenistan-Azerbaycan sınırında güvenliğin sağlanması ve Güney Kafkasya'da ulaşım bağlantılarının yeniden kurulması için Ermenistan ile üçlü anlaşmaların uygulanmasını görüştüler. Ertesi gün, 23 Kasım'da Putin, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile Erivan'da bir araya geldi.

Ekim ayında Aliyev ve Paşinyan ile yaptığı görüşmenin ardından Putin, ortak bir bildiri üzerinde anlaştıklarını söyledi. Toplantının yararlı olduğunu ve sorunun bir bütün olarak çözülmesine yönelik daha ileri adımlar için zemin hazırladığını da söyledi. Ayrı bir gelişmede, Rus lider daha sonra "Rusya, nihai ve kapsamlı bir anlaşmaya varılmasını sağlamak için her şeyi yapacaktır" dedi.

TÜRKSAM Haber Analiz

Azerbaycan’ın II. Karabağ Savaşı zaferi sonrasında Ermenistan ile arasında sınır ihtilafı çıkmış, Ermenistan, 10 Kasım 2020 Tarihinde iki taraf arasında imzalanan anlaşmaya ihlal ederek, Azerbaycan sınır bölgelerinde çok kez silahlı çatışmalar çıkarmıştır. Güney Kafkasya Bölgesinin güvenliği ve iki devlet arasındaki ilişkilerin normalleşmesi amacıyla çeşitli müzakereler düzenlenmiştir. Bölgenin Asya’yı Avrupa’ya bağlayan önemli bir transit yolu özelliği taşıması dolayısıyla jeopolitik öneme sahip olması, sadece bölgesel değil küresel aktörlerin de odak noktası olmasına sebep olmuştur. Azerbaycan-Ermenistan arasındaki muhtelif ihtilafları çözümlemek ve ilişkilerin normalleşmesini sağlamak amacıyla Rusya arabuluculuğunda düzenlenen müzakerelerin yanı sıra Avrupa Konseyi de çeşitli söylem ve girişimlerde bulunmuş, dört kez Brüksel’de zirve düzenlenmiştir. Fakat Karabağ üzerinden kahramanlık hikayesi yazamayan Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, düzenlenen bu müzakerelerde ılımlı bir politika sergilemiş olmasının aksine, saha problem çıkarmaya devam etmiştir.

Geçtiğimiz haftada düzenlenen Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü’nün (KGAÖ) Kolektif Güvenlik Konseyi Toplantısı, üye ülke liderlerinin katılımıyla Ermenistan’da başlamıştı. Paşinyan, bu toplantıda "Bugüne kadar örgütün Azerbaycan’ın saldırganlığına tepkisi hakkında bir karara varması mümkün olmadı. Bu gerçekler hem Ermenistan içinde hem de dışında KGAÖ’nün imajına zarar veriyor. Bunu, örgütün Ermenistan başkanlığındaki başarısızlığı olarak görüyorum" ifadesini kullanmıştır. Paşinyan, Azerbaycan’ın Ermenistan topraklarından 140 km’yi işgal ettiğini iddia ederek, Azerbaycan aleyhine karar koydurma talebinde bulunmuştur. Fakat bu kararı KGAÖ bildirisine koyduramamış bu sebeple de bildiriyi imzalamamıştır. Konuya ilişkin açıklama yapan Paşinyan, "Azerbaycan’ın saldırganlığı karşısında Rusya öncülüğündeki güvenlik ittifakının ülkesinin yardımına koşmadığını" belirterek bu durum sebebiyle hayal kırıklığına uğradığını ifade etmiştir.

Azerbaycan ise 31 Ekim 2022 Tarihinde düzenlenen Soçi Zirvesinde alınan kararların uygulanmasını istemektedir. Çünkü bölgedeki güvenlik hem uluslararası ulaşım ağı hem de ekonomik faktörler için önem arz etmektedir. Rusya’nın bu konuya ilişkin arabuluculuk rolü ağırlığını taşıyor ve yaklaşımları oldukça önemlidir. Rusya, Ermenistan’ın taleplerine cevap vermemeyi tercih etmektedir. Fakat KGAÖ toplantısında Ermenistan’ın sınır konusuna ilişkin ısrarları göz önünde bulundurulduğunda, 31 Ekim 2022 Tarihinde düzenlenen Soçi Zirvesinde alınan kararlara Ermenistan’ın riayet etmesi uzun vadede çok mümkün görülmemektedir.