Kaynak: AA, 12 Aralık 2022

"Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile Azerbaycan-Ermenistan sınır güvenliği ile bölgede ekonomik ve ulaşım bağlantılarının sağlanması konularını görüştü.

Kremlin Sarayından yapılan açıklamada, Putin ve Paşinyan'ın telefon görüşmesi yaptığı bildirildi.

Bişkek'te 9 Aralık'ta gerçekleştirilen Avrasya Ekonomik Yüksek Konseyi toplantısı çerçevesinde iki liderin, Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki üçlü bildirilerin hayata geçirilmesi hususunda yaptığı görüşmenin hatırlatıldığı açıklamada, "Azerbaycan-Ermenistan sınırında güvenliğin sağlanması, Güney Kafkasya'da ticari, ekonomik, ulaşım ve lojistik bağlantıların yeniden sağlanmasına yönelik projelere özel önem verildi." ifadeleri kullanıldı. "

TÜRKSAM Haber Analiz

Azerbaycan ve Ermenistan arasında 44 gün süren II. Karabağ Savaşı, Azerbaycan’ın zaferi ile sonuçlanmış, 10 Kasım 2020 tarihinde ateşkes anlaşması imzalanmıştır. Ermenistan’ın bu ateşkes anlaşmasını defalarca ihlal etmiş ve ihlal etmeye devam etmektedir. Başta Rusya ve Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Charles Michel’in öncülüğünde Azerbaycan ve Ermenistan liderleri bölgesel sorunları gidermek amacıyla bir araya gelmiştir. Fakat bu müzakereler sahaya yansımamış, Ermenistan ihlal yönündeki teşebbüslerini devam ettirmiştir.

Geçtiğimiz günlerde Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, Rusya ziyaretinde Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile görüşmesinin ardından düzenlenen basın toplantısında, Ermenistan'ın Karabağ ile ilgili üçlü anlaşmaları uygulamadığını belirtmiş, "Ermeni oluşumlar, Karabağ topraklarından hala çıkarılmadı ayrıca mayın konusu, Azerbaycan için hassas sorun olarak geçerliliğini koruyor." şeklinde ifadelerde bulunmuştur. Bayramov, Karabağ ile ilgili Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan arasında 2020 ve 2021'de yapılan anlaşmalara değinerek, "Bu anlaşmalar, Ermenistan tarafından uygulanmıyor. Ermeni oluşumlar, Karabağ topraklarından hala çıkarılmadı ayrıca mayın konusu, Azerbaycan için hassas sorun olarak geçerliliğini koruyor. Ermeni tarafından verilen mayınların yer aldığı tarlalarla ilgili haritalar eksik ve bu her hafta trajik olaylara yol açtığını" belirtmiştir.[1]

Tüm çağrılara rağmen anlaşmaya uymayan Ermenistan’a karşı Azerbaycan bölgenin güvenliğini sağlamak ve Ermenistan’ın yasadışı faaliyetlerini önlemek için harekete geçmiştir.  Bu doğrultuda Azerbaycan Ekonomi Bakanlığı ile Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığından ortak açıklama yapılarak, Ermeni nüfusun yaşadığı ve geçici olarak Rus güçlerin konuşlandığı bölgelerde çevre denetimine başlayacağı duyurulmuştur. Aynı tarihte "Kardeş Yumruğu" adı verilen Türkiye-Azerbaycan Müşterek Tatbikatı düzenlenmiştir. Azerbaycan Savunma Bakanı Zakir Hasanov, bu tatbikatın bölgede sürdürülebilir barış ve güvenliğin sağlanmasında büyük role sahip olduğunu ifade etmiştir.

Bu süreçte dikkat çekici bir diğer gelişme Azerbaycan’ın Rusya’ya nota vermesi olmuştur. Azerbaycan, Rus barış güçlerinin, Ermenilerin Karabağ’daki madenlere ilişkin yasadışı faaliyette bulunmasına yönelik tedbir almadığı gerekçesiyle 11 Aralık 2022 tarihinde Rusya’ya nota vermiştir Bu notanın ardından haberde yer aldığı üzere, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile hem Azerbaycan-Ermenistan sınır güvenliği hem de bölge güvenliğine ilişkin görüşmeler gerçekleştirmiştir. Rusya bölgedeki tansiyonu düşürmeye odaklıyken, Ermenilerin konumlandığı bölgelerdeki ihlalleri neden görmezden gelebildiği ve Ermenistan’ın ne zamana kadar bölgede Azerbaycan zaferini provoke eden teşebbüsleri devam ettireceği merak konusudur. Eğer, Ermenistan, Azerbaycan’ın geri aldığı toprakları tekrar işgal etme niyeti içerisindeyse, bunun için askeri teçhizat açısından yeterli olmamakla birlikte henüz kendisine bu yönde tam destek bulamayacaktır. Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği üye ülkelerinin odak noktasını Rusya-Ukrayna Savaşı, enerji ve gıda krizi meşgul etmektedir. Ermenistan’ın bölgedeki eylemleri Azerbaycan’ın zaferini tam olarak kabul etmediği anlamını taşımaktadır. Bununla birlikte gerçekleştirdiği ihlallerle zaman kazanmaktadır.

Azerbaycan’ın Rusya’ya vermiş olduğu notanın ardından konu hakkında telefon görüşmesinin gerçekleşmesi ve bölgenin güvenliğini tesis etmeye yönelik kritik yapılması Rusya’nın Ermenistan yanlısı bir tutum içerisinde görünmek istemediğinin göstergesi olabilir.

[1] https://www.trthaber.com/haber/dunya/azerbaycan-ermenistan-karabag-ile-ilgili-uclu-anlasmalari-uygulamiyor-728445.html