Önümüzdeki 24 Haziran yerel seçimlerinin hemen ardından öyle anlaşılıyor ki ciddi bir yerel yönetimler reformu ile karşı karşıya kalacağız. Aslında öngörülen yerel yönetimler reformunun çok geç kaldığını söylemek gerek! KKTC genelinde 28 olan belediye sayısının birleşme yöntemi ile yarı yarıya azaltılması planlanmaktadır. Aslında bu konu uzun zaman önce gündeme gelmesine karşın uygulamada hala bir sonuç yok!

Kırsal olarak nitelendirilen bölgelerde mali durumları çıkmazda olan küçük belediyeler ile mali yönden daha gülü olan belediyelerin birleşmeleri ve ayrıca yan yana iç içe geçmiş belediyelerin birleştirilmeleri gündemdedir! Bu kadar küçük nüfus ve mali imkânlara sahip birçok belediyenin bugüne kadar ayakta kalmaları bile aslında büyük bir mucizedir.

28 belediyeden yirmiye yakınının mali durumlarının pek iç açıcı olmadığı sürekli gündeme getirilmektedir. Kamuya (Sosyal Sigortalara, İhtiyat Sandığına ve Vergi Dairesine) birikmiş milyonlarca lira borçlarının yanı sıra yine birçoğunun bankalara ve iç piyasaya da yüklü miktarlarda borçlarının olduğu ifade edilmektedir.

İflas bayrağı çeken Yeni Erenköy Belediyesi yanında aylardır maaş ödeyemeyen belediyelerin olduğunu da herhalde bilmeyen yoktur. Hükümetin, belediyelerin kamuya olan birikmiş borçlarının tahsilini 2020’ye kadar ertelemesi “günü kurtarma” olarak görülmektedir.

28 belediyenin birçoğu çevre ve altyapı sorunlarıyla dahi baş edebilecek durumda değildir! Bu bağlamda büyük maliyetli çevre ve altyapı yatırımlarını gerçekleştirmeleri mümkün gözükmemektedir. Küçük belediyelerin insan kaynakları yetersiz, gelir elde etme kapasiteleri düşük ve sınırlıdır.

Bazı belediyelerin personel, mali, teknik ve imkânları açısından ne kadar sıkıntılı olduklarını küçük bir örnekle ifade etmek istiyorum. Türkiye’den su geleceği zaman, dönemin Ulaştırma Bakanı Hasan Taçoy tüm belediyelere resmi bir yazı yazarak boru hattı geçecek güzergâhların üzerlerinin temizlenmesini ister. Belediyelerden kazı yapmaları istenmemiştir. Sadece kazı yapılacak yerlerin üzerindeki ot vb kirliliklerin temizlenmesi talep edilmiştir! Yazıya on belediye hiç cevap vermezken, birçok belediye ise yeterli sayıda çalışanı ve teknik imkânları olmadığından bahseden olumsuz cevaplar vermişlerdir. Ne yazık ki belediyelerimizin birçoğunun durumu bundan ibarettir.

28 Belediye, KKTC için içerisinde bulunduğumuz süreçte doğru bir yerel yönetim planlama ve örgütlenme modeli değildir. Bu sayıyı akılcı ve sürdürülebilir bir durma getirmek gerekmektedir. Zor durumda olan belediyelerin yeniden kalkındırılması için hızla çağdaş, demokratik ve yasal düzenlemeler yapılarak geç olmadan hayata geçirilmelidir. Belediye sayıları olması gereken seviyelere getirilirken belediye meclis üyelerinin sayı ve güçlerinin artırılması da gündeme getirilerek her yönü ile muhakkak ele alınması gereken bir konudur.

Yerel Yönetimler Reformu çerçevesinde belediyelerin halka daha etkin, verimli, kaliteli ve süratli hizmet vermesi için gerekli düzenlemeler yapılmalı, mali ve idari konularda şeffaf hesap verebilirlik kuralları yasal bir düzenleme içerisinde yer almalıdır.

Türkiye ile KKTC hükümetleri arasında imzalanan Ekonomik Protokol içerisinde belediyeler konusunda yapılacak reformların ciddi bir önem taşıdığı ifade edilmektedir. Sürpriz bir gelişme olmaması halinde 2018 – 2022 dönemi içerisinde yapılacak yasal değişikliklerin ardından 28 olan belediye sayımızın yarı yarıya azaltılacağı öngörülmektedir.

24 Haziran’da anlaşılan 14 belediye için son kez seçim yapılacak. 14 belediye için aday olan başkan ve meclis üyeleri de bu duruma göre yine son kez aday olmaktadırlar. Birleşmeleri gündeme gelecek muhtemel 14 belediye başkanının bu gelişmeler çerçevesinde önümüzdeki dönemde çalışma azim ve motivasyonları bu durumdan nasıl etkilenecektir? Bu bağlamda acaba yerel yönetimler reformu daha önce yapılarak yerel seçim 24 Haziran’da ya da ileriki bir tarihte yapılamaz mıydı? Uzun lafın kısası bakalım bu kez yerel yönetimler reformu hayata geçirilebilecek mi? 28 olan belediye sayımız yarı yarıya düşürülebilecek mi? Tüm bu sorularımızın cevabını ancak 24 Haziran sonrasında hep birlikte yaşayarak öğrenebileceğiz…