Kırgızistan Notları – 1 (Göçebe Oyunları)
Kırgızistan devletinin daveti üzerine geçtiğimiz hafta “3. Dünya Göçebe Oyunları’nı” izlemek üzere Bişkek üzerinden yaklaşık 5 saatlik otobüs yolculuğunun ardından Issık Gölü’ne gittim. Issık Gölü (Ilık Göl) Türk tarihi açısından son derece büyük bir öneme sahiptir. Kaşgarlı Mahmut Issık Gölü’nü Divanı Lügati’t Türk’te “Türk Gölü” olarak nitelendirmiş, Kutadgu Bilig’in yazarı Yusuf Has Hacib ise 1019 yılı civarında Karahanlıların tarihi başkenti Balasagun’da (Issık Gölü yakınlarında) dünyaya gelmiştir. Issık Gölü ayrıca dünyaca ünlü Kırgız yazar Cengiz Aytmatov’un kitaplarına ilham kaynağı olmuş özel bir yerdir. Aytmatov, Issık Gölü’nden ilham alarak kitaplarında sıklıkla Türk dünyasının birleşmesini öne çıkaran yazılar kaleme almıştır.
3. Dünya Göçebe Oyunları’nın Açılış Töreni 2 Eylül 2018 Pazar akşamı gösterişli büyük bir organizasyonla gerçekleşti. Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov’un ev sahipliğinde gerçekleşen açılış törenine, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Tataristan Cumhurbaşkanı Rüstem Minnihanov ve Macaristan Başbakanı Viktor Orban katıldı.
3. Dünya Göçebe Oyunları’na bu yıl 74 ülkeden bin 986 sporcunun katıldığı açıklandı. Tarihteki Türk kavimlerin hayatına ve medeniyetine ışık tutmayı amaçlayan oyunlarda, 174 altın, 173 gümüş, 247 bronz olmak üzere toplamda 594 adet madalya ve 507 bin dolarlık ödül dağıtıldı. Kırgızistan’ın ev sahipliğinde 2-8 Eylül’de gerçekleşen 3. Dünya Göçebe Oyunları’nın galibi 103 madalya ile Kırgızistan oldu.
Türk Devlet başkanlarının oluşturmuş olduğu Türk Konseyi’nde alınan bir kararla 2020 yılında 4. Dünya Göçebe Oyunları’nın Türkiye’de yapılması yönünde karar alındı. Bu doğrultuda 3. Dünya Göçebe Oyunları kapanış töreninde Kırgızistan Başbakanı Muhammedkalıy Abılgaziyev 2020’de oyunlara ev sahipliği yapacak olan Türkiye Cumhuriyeti adına Gençlik ve Spor Bakan Yardımcısı Hamza Yerlikaya’ya 3. Dünya Göçebe Oyunları’nın bayrağını ve totemi olarak belirlenen buzul suyu koyulan kutsal şişe olan Köökör’ü teslim etti.
3. Dünya Göçebe Oyunları’nın kapanış programının başında, dev ekranlarda, oyunların sembolü haline gelen buzul suyunun, Kırgızistan’ın Issık Göl bölgesinin doğusunda yer alan Tanrı Dağları’nın en yüksek buzulu olarak bilinen Han Tengri (Göklerin Efendisi Dağı) buzulundan alındığı gösterildi.
Kırgızistan devletinin Dünya Göçebe Oyunları’nın açılış, kapanış ve organizasyon süresi bakımından son derece ciddi bir hazırlık dönemi geçirdiğinin altını çizmek gerekir. Organizasyon Hipodrom, Kapalı Spor Salonu ve Kırçın Yaylasın’daki etkinlikler çerçevesinde gerçekleştirildi. (Konuya daha fazla ilgi duyanlar yazılı bilgi için Google’da ve video görüntüleri için ise Youtube’da arama yapmalarını tavsiye ediyorum.) Türk halkların örf, adet ve geleneklerinin yaşatılması maksadıyla organize edilen oyunların özellikle Kırçın Yaylası’nda yapılan kısmı kesinlikle görmeye değerdi.
Bu yılki organizasyona Özbekistan ve Macaristan’ın katılması ayrıca bir renk ve moral kazandırdı. Macaristan’da uzun yıllardır Macar Turan Vakfı tarafından düzenlenen ve Macaristan Parlamentosu tarafından desteklenen Kurultay organizasyonu öyle anlaşılıyor ki, bu davete önemli ölçüde vesile olmuşa benziyor.
Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın kendilerinin Kıpçak Türkü olduğunu ifade ederek yaptığı konuşma ise sanırım organizasyona damgasını vuran önemli gelişmelerin en başında gelmektir. Yeri gelmişken 3. Dünya Göçebe Oyunları’nda en ilgi çeken takımların başında Macaristan takımı olduğunu da özellikle söylemeliyim.
KKTC olarak 2010 yılından bu yana Macaristan’da yapılan Kurultay organizasyonuna KKTC ASAM olarak temsil edilmekte olduğumuzu belirtmek ve 3. Dünya Göçebe Oyunları’nda ise izleyici olarak yer aldığımızın altını çizmek isterim. Ambargolar altında bulunan gençlerimizin en azından güreş, okçuluk, bilek güreşi vb. dallarda 2020’de Türkiye’ de düzenlenecek olan 4. Dünya Göçebe Oyunları içerisinde yaklaşık 80 ülke katılımcıları arasında yerimizi alacağımızı ümit ediyorum.
Dünya Göçebe Oyunları’nda bugüne kadar belki bir şekilde yer alamamış olsak da en azından 2020’de Türkiye’de düzenlenecek olan 4. Dünya Göçebe Oyunları’nda yer alabilmek için girişimlerde bulunmamız gerekiyor. Bu yönde ilk girişimleri ülkemiz adına başlatmış olduğumu belirtir, devlet yetkililerimizin resmi olarak şimdiden girişimlere şimdiden başlamalarının yerinde olacağını önermek isterim.
Bu duygu ve düşünceler ışığında 3. Dünya Göçebe Oyunları’nın gerçekleşmesinde emeği geçen herkese ve beni davet eden başta Kırgızistan Devleti yetkilileri adına Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov’a, Kırgızistan Kültür ve Enformasyon Bakan Yardımcısı Aynura Temirbekova’ya, bizleri organizasyon boyunca bir an bile yalnız bırakmayarak her türlü sorunumuzu anında çözümleyen Camanak Musurukanov’a ve Kırgızistanlı genç üniversiteli gönüllüler ordusuna teşekkürlerimi sunuyorum.