İkiden fazla devletin ortak bir anayasa çerçevesinde birleşerek oluşturdukları üst yapıya federasyon denmektedir. Zürih ve Londra Antlaşmaları çerçevesinde Kıbrıs Türkleri ile Kıbrıs Rumları tarafından 1960’da kurulan Ortak Kıbrıs Cumhuriyeti de fonksiyonları bakımından ‘federal’ bir devlet değil miydi? Ancak 3 yıl yaşayabildi!

Rumlar, federal bir yapıya sahip Ortak Kıbrıs Cumhuriyeti kurulur kurulmaz ilk olarak ‘Kıbrıs Hükümeti’ ünvanına tek başına sahip çıkmaya çalışmadı mı? Sonrasında Anayasayı keyfi bir şekilde uygulamaya çalışıp, ardından da silah zoru ile Ortak Kıbrıs Cumhuriyeti’ni gasp ederek Enosis’i gerçekleştirmeye kalkışmadı mı? Rumlar, Enosis’i başaramasalar da gasp ettikleri federal Ortak Kıbrıs Cumhuriyeti’ni üniter Rum devletine dönüştürmediler mi?

“Kıbrıs Sorunu” herkesin de bildiği gibi Rumların federal Ortak Kıbrıs Cumhuriyeti’ni 1963’de silah zoru ile gasp ederek Kıbrıs Türklerinden arındırdıktan sonra üniter Rum devletine dönüştürmesi sonucunda ortaya çıkmış bir konudur. Uluslararası camia Kıbrıs Rum tarafını meşru, Kıbrıs Türk tarafını da yasadışı olarak görmeye devam ederek ambargolar altında tutmaya devam ettiği sürece Rum tarafının samimi ve ciddi bir şekilde Kıbrıs konusunu çözmeye niyeti olabilir mi?

Kıbrıs konusunun bugüne kadar çözülememesinin esas nedeni tarafların birbirlerini doğru şekilde anlamak istememesinden kaynaklanmaktadır. Çünkü Kıbrıs Türk tarafının federal çözümden anladığı ile Kıbrıs Rum tarafının federal çözümden ne anladığı arasında çok ciddi farklar söz konusudur.

Kıbrıs müzakere tarihine bakacak olursak en başından bu yana “iki bölgeli, iki toplumlu, siyasi eşitliğe dayalı federasyon” modelinden söz edilmektedir. Ancak, her iki tarafın da federal çözümden farklı içerik ve kapsamları kast ettikleri ve buna bağlı olarak da ortak bir hedef ve parametrenin bulunmadığı açıkça görülmektedir. Meselenin özü budur. Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum tarafı arasında ortak anlayış ve hedef birliği yoktur.

  Rum tarafının federasyondan anladığı, “söz konusu olan, üniter Rum devletinin (anayasal değişiklik ile) federasyona dönüşmesidir” ve “üniter devlet sadece yönetsel amaçlarla ilçelere ayrılan, basit, egemen bir devlettir”. Rum tarafı federasyon derken eyaleti, Kıbrıs Türk tarafı ise iki devletin oluşturacağı yeni devleti kastetmektedir.  Sadece bu yaklaşım ve görüş açısı bile Kıbrıs Türklerinin yıllardır kabul ettiği “iki kesimli, iki toplumlu federasyon” modeline ters ve var olan gerçekleri ret eden bir yaklaşımdır.

Yıllardır Birleşmiş Milletler İyi Niyet Misyonu çerçevesinde federasyon zemininde bir çözüme ulaşılabilmesi için müzakereler yapıldı. Son olarak Crans Montana’da gerçekleştirilen Kıbrıs Konferansı da yine Rum tarafının katı ve uzlaşmaz tavırlarını ısrarla sürdürmesi nedeniyle geçtiğimiz Temmuz ayı başında çökerek ortadan kalkmıştı.

Crans Montana’da gerçekleşen Kıbrıs Konferansı’nda tarafların federasyon konusundaki farklı yaklaşımları su üzerine çıkmış. Rum lideri Anastasiadis bu nedenle iki kez masadan kaçmaya teşebbüs etmiştir.

KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, müzakere sürecinin çökerek ortadan kalkmasının ardından birçok kez Rum tarafında ciddi zihniyet değişiklikleri olması bunun yanında yeni anlayış ve yeni yöntemler gündeme gelmesi halinde son bir deneme daha yapılabileceğini ifade etmiştir.

Cumhurbaşkanı Akıncı, 16 Nisan günü gerçekleşen liderler yemeğinin ardından Rum tarafının duruşunda herhangi bir değişiklik olmadığını, bu anlamda bir zihniyet değişikliği de göremediğini açık açık dile getirmiştir.

Federasyon zemininde bir çözüme varılamayacağını artık her iki tarafta anlamıştır. Belli kesimler bunu kabullenmeyi reddetseler de mevcut durum budur. Rum Yönetimi bu anlamda kendi halkını iki devletli çözüme diğer bir ifade ile kadife ayrılık fikrine alıştırmaya başlamıştır.   

Sonuç itibarıyla Kıbrıs Türk tarafı olarak ciddi bir anlayış değişikliğine ihtiyacımız vardır. Federasyon zemininde anlamsız bir şekilde ısrar etmemiz halinde en az 50 yıl daha Kıbrıs konusunun sürüncemede kalacağı ortadadır. Gün Kıbrıs Türkleri olarak devletimize sımsıkı sarılma günüdür. Gün bundan sonraki süreçte Kıbrıs Türk tarafının yeni yol haritasını biran evvel belirleyerek bu doğrultuda birlik halinde hareket etme günüdür. Federasyon modeli geride kalmıştır. Artık gerçekçi alternatifleri bir an evvel masaya koyarak gereğini yapma zamanı gelmiştir. Allah önümüzdeki süreçte Kıbrıs Türk dış politikasına yön verenlerin yardımcısı olsun…