"Ukrayna Savaşıyla İlgili İran'a Yapılan Suçlamalar Asılsız ve Kabul Edilemez"

İran’ın Rusya-Ukrayna savaşında Rusya’ya İHA, mühimmat ve askeri destek verdiğine ilişkin Avrupa ve ABD tarafından ileri sürülen iddialar, bir süredir devam etmektedir.  İran İslam Cumhuriyeti Haber Ajansı’nda yer alan habere göre, İran İslam Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, 24 Ekim’de yaptığı açıklamada İran’ın Rusya- Ukrayna savaşında Rusya’yı destekleyerek savaş suçu işlediğine dair iddiaları reddetmiştir. İddiaları suçlama olarak değerlendiren Kenani, Avrupa ve ABD’nin tahrik edici tutumları yüzünden savaşın başladığını belirtmiştir.

Kenani: “Savaşın yayılmasıyla birlikte İran İslam Cumhuriyeti, yanlış bilgilerden ötürü Ukrayna’daki savaşı desteklemekle suçlanırken, biz defalarca savaşla ilgili taraf tutmadığımızı belirttik. Ayrıca Ukrayna’daki savaşın taraflarından hiçbirine silah ihraç etmemekteyiz ve iki tarafla dostane bir ilişkimiz var” diyerek sözlerine şöyle devam etti: “Savaşın bir tarafına milyarlarca dolarlık teçhizat ve silah ihracatı acaba savaşı bitirme girişimi midir? Kesinlikle bu çaba, savaşı bitirmeye yönelik olmayıp bu tutum başka bir deyişle taraf tutma ve çatışmada karşı tarafta bulunma tutumudur. Dolayısıyla İran İslam Cumhuriyeti’ne yapılan suçlamaları red ediyoruz ve kabul etmiyoruz” dedi.

İran’ın Ukrayna-Rusya Savaşında Rusya’ya Silah Sattığına Dair İddialar

The New York Times gazetesinin ABD’li yetkililere dayandırarak yapmış olduğu bir haberde İran’ın Rusya’ya İHA satmasının ardından, İHA kullanımında sorun yaşayan Rus askeri için eğitmen gönderildiğine dair iddialar yer almıştı. AB komisyonu, İran yapımı insansız hava araçlarının Ukrayna’daki savaşta kullanımına ilişkin kanıt topladığını belirterek yaptırım hazırlığında olduğunu ilan etmişti. AB Komisyonu sözcülerinden Nabila Massrali, bir soru üzerine "Artık yeterince kanıt topladık. Açık, hızlı ve kesin bir yanıt için AB Konseyi'nde çalışmalar devam ediyor." demişti.

İran dini lideri Ali Hamaney, söz konusu iddialara ilişkin, "Birkaç yıl önce İran'ın insansız hava araçları ve füzelerinin görüntülerinin photoshop olduğunu söylerlerdi. Şimdi de bunların çok tehlikeli olduğunu söylüyorlar. Neden şuna satıyorsun neden buna veriyorsun diyorlar" şeklinde ifadede bulunmuştu.

Bu iddialarla birlikte İran’a karşı yaptırım tartışmaları da gündeme gelmeye başlamış ve farklı mecralardan İran hakkındaki söz konusu iddiaları destekleyen açıklamalar gelmişti. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ile NATO karargahında düzenlediği ortak basın toplantısında "İstihbaratımızın detaylarına girmeyeceğim ancak söyleyebileceğim şu ki; her belirti İran'ın Rusya'ya bu İHA'ları tedarik ettiğini gösteriyor." dedi. Bu iddialara karşılık İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, "Rusya ile savunma iş birliğimiz var ancak Ukrayna'ya karşı silah ve insansız hava aracı göndermek kesinlikle politikamız değil." ifadelerini kullandı. 

20 Ekim’de İngiltere Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Rusya’ya İHA tedarik etmekten sorumlu İranlı kişi ve işletmelere yaptırım uygulanacağı duyuruldu. Aynı tarihte Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Direktörü John Kirby, İranlı askeri personelin, Rusya'nın Kiev'i bombalamasına Kırım'da yardım ettiğini belirterek "İran şu anda sahada, doğrudan savaşa müdahil" açıklamasını yaptı. Kirby açıklamalarının devamında, "İran ve Rusya, İran'ın Rusya'ya dron verdiğini inkâr ederek yalan söylüyor. Bu ülkeler, tüm dünyaya yalan söyleyebilirler ancak gerçeği gizleyemezler. İran şu anda sahada, doğrudan savaşa müdahil" şeklinde ifadelerde bulunmuştu.

Değerlendirmeler ve Politika Önerileri

AB komisyonu ve NATO’nun İran’a yönelik iddiaları, delillerle kanıtlanamamış olması sebebiyle güvenilir bir zemine oturmamaktadır. İran’a yönelik bu iddialarla birlikte ambargo uygulanacağına dair söylentiler, Rusya-İran Savunma İş Birliğinin Avrupa-ABD hattını endişelendirdiğini ve bu iş birliğini kırma adına çeşitli argümanlarla yaptırım uygulayarak, Rusya’yı savaş sahasında güçlenmesini engellemek ya da asgari düzeyde tutma çabası olarak değerlendirebilir.