Kaynak: AA, 05 Temmuz 2024

İngiltere'de dün yapılan genel seçimlerde İşçi Partisi, yaklaşık yüzde 34'lük oyla 650 sandalyeli parlamentoya 412 milletvekili sokarak 14 yıllık Muhafazakâr Parti iktidarını bitirdi.

TÜRKSAM Haber Analiz

İngiltere’de sonuçları merakla beklenen seçimler sona erdi. Kesin olmayan sonuçlar doğrultusunda İngiltere’nin milletvekillerinden oluşan alt meclisi Avam Kamarası’nda 412 sandalye kazanarak galip gelen taraf Keir Starmer önderliğindeki İşçi Partisi oldu. İşçi Partisi’nin en yakın rakibi, 2019’da gerçekleşen seçimlerde galip gelmiş olan Muhafazakâr Parti ise meclisteki sandalye sayısında dramatik bir düşüş yaşadı. 2019 seçimleri sonucunda mecliste 365 sandalyeye sahip olan Muhafazakâr Parti, dün gerçekleşen seçimler sonucunda 120 sandalyeye kadar geriledi. Yüzdelik oranlara göre İşçi Partisi oyların yüzde 33,8’ine sahip oldu. En yakın takipçisi Muhafazakâr Parti yüzde 23,7 oy alırken, üçüncü parti olarak Liberal Demokrat Parti oyların yüzde 12,2’sine sahip oldu. Bu sonuçlar ile Liberal Demokrat Parti Avam Kamarası’na 71 milletvekili göndermeye hak kazandı.

Mecliste İskoçya’nın bağımsızlığı adına siyasi bir mücadele veren İskoçya Ulusal Partisi de 2019 seçimlerindeki performansına yaklaşamadı. 2019 seçimlerinde 48 milletvekiline sahip olan parti, dün gerçekleşen seçimlerde yalnızca 9 sandalye kazanabildi. Avrupa’nın genelinde Aşırı Sağın yükselişi, İngiltere’de çok küçük bir ölçekte gözlemlenebildi. Reform UK partisi 4 milletvekili kazandı ve bu sonuç ile partinin lideri Nigel Farage, son 7 seçim boyunca elde edemediği başarıya ulaşıp nihayet meclise girebilmiş oldu. Kuzey İrlanda’nın Birleşik Krallık’a dâhil olması gerektiğini savunan partiler ise toplamda 7 milletvekili kazanabildi.

Muhafazakâr Parti’nin bu dramatik oy kaybı sebebiyle birçok mevcut bakan meclis dışında kaldı. Bu bakanlar arasında Adalet Bakanı Alex Chalk, Eğitim Bakanı Gillian Keegan, Savunma Bakanı Grant Shapps, Maliye Bakanı Jeremy Hunt, Dijital, Kültür, Medya ve Spor Bakanı Lucy Frazer, Bilim, Teknoloji ve İnovasyon Bakanı Michelle Donelan, Ulaştırma Bakanı Simon Hart ve Galler Bakanı David Davies gibi isimler yer aldı. Muhafazakâr Parti’nin meclis grup başkanı olarak görev yapan Penny Mordaut ve eski Başbakan Liz Truss da Avam Kamarası dışında kalan Muhafazakâr Parti’li milletvekili adayları arasında yer aldı.

Seçim sonuçları analiz edildiğinde ortaya çıkan sonuçlara göre İşçi Partisi, İngiltere’de Müslüman yoğunluğu olan bölgelerde oy kaybetmiş durumda. İşçi Partisi, 5 sandalyesini Filistin destekçilikleriyle öne çıkan bağımsız adaylara karşı kaybetti. Leicester South bölgesinde galip gelen bağımsız milletvekili adayı Schokat Adam, zaferinden sonra “Bu Gazze için” ifadesini kullandı. Seçim sonuçlarında öne çıkan başka bir detay ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) kökenli Nesil Çalışkan tarafından geldi. Londra şehrinin Doğu bölgesindeki Barking’de İşçi Partisi bünyesinde aday gösterilen Çalışkan, İngiltere Parlamentosu’nun ilk KKTC kökenli parlamenteri olmayı başardı.

Bu sonuçlar doğrultusunda Muhafazakâr Parti’nin liderliği ve Başbakanlık görevine sahip olan Rishi Sunak, Kral 3. Charles’a istifasını sundu. Hindistan asıllı Rishi Sunak, seçim sonuçlarını değerlendirirken Başbakanlık konutu önünde yaptığı konuşmada, "Özür dilerim. Bu iş için elimden geleni yaptım ama siz hükümetin değişmesi gerektiğine dair net bir sinyal gönderdiniz." ifadelerine yer verdi. İşçi Partisi lideri Keir Starmer ise Sunak’ın istifası sonrası Buckingham Sarayı’na gitti. Starmer, Kral 3. Charles tarafından hükümeti kurmaya ve başbakan olmaya davet edildi.

Genel seçimleri büyük bir farkla kazanan İşçi Partisi, İngiltere’de 14 yıl sonra yeni bir dönemin başlangıcına imza attı. Avrupa’da sertçe esen değişim rüzgârının İngiltere’deki etkilerini ilerleyen günlerde İşçi Partisi’nin alacağı kararlar ve kuracağı bakanlar kabinesi ile gözlemleyeceğiz.