III. Antalya Diplomasi Forumu: “Krizler Döneminde Diplomasiyi Öne Çıkarmak”

Bu yıl 3. kez düzenlenen Antalya Diplomasi Forumu (ADF) her yıl diplomasiye katkı sunmak, ulusal ve uluslararası iş birliklerini kolaylaştırmak ve uluslararası meselelere çözümler üretebilmek amacıyla diplomatların, devlet başkanlarının, bakanların ve basın mensuplarının katılımı ile düzenlenmektedir.

Bu yıl 148 ülkeden 19 devlet ve hükümet başkanı ve 73 bakan ve yaklaşık 4 bin 700 kişinin katılımı ile düzenlenen ADF’da 50’den fazla farklı formatta açık oturum gerçekleştirildi. Forumun bu yıl ki teması isabetli bir şekilde “Krizler döneminde diplomasiyi öne çıkarmak” oldu. Bu tema ile İsrail-Hamas meselesi işaret edilmiş oldu. Forumun ana temaları; küresel meseleler ve krizler, iklim değişikliği, göç, kadın-erkek eşitliği, İslam karşıtlığı, ticaret savaşları ve yapay zekâ başta olmak üzere, uluslararası toplumu ilgilendiren birçok konuydu.

Dikkat çeken bazı paneller şu şekildeydi; "İklim Değişikliği: Gelecek Kuşaklar Bizi Nasıl Hatırlayacak?" başlığı ile gerçekleştirilen panelde Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Avrupa Birliği (AB) Başkanı Büyükelçi Mehmet Kemal Bozay, Madagaskar Dışişleri Bakanı Rafaravavitafika Rasata ve Gambiya Dışişleri Bakanı Mamadou Tangara söz aldı. Panelde İklim krizinin gidişatı tartışılırken yapılması gerekenler ve alınabilecek önlemlere dikkat çekildi.  AB Başkanı Bozay, Türkiye'nin Ulusal Katkı Beyanı'nın (NDC) yüzde 41 olduğunu ve net sıfır emisyon hedefine 2053'te ulaşmayı planladığını belirterek, iklim değişikliğiyle mücadelede birçok enstitüyle iş birliği içinde olduklarını söyledi.

Kadın-erkek eşitliği konu alan bir panelde, Dışişleri Bakanlığı Orta ve Kuzey Avrupa Genel Müdürü Büyükelçi Hayriye Kumaşçıoğlu söz alarak, "Bizim mesleğimiz, hem kadınlar hem de erkekler tarafından yeterli donanıma ve belli özelliklere sahip kişiler ise yapılabilecek bir meslek diye düşünüyorum." dedi. Dünyanın her yerinde eşitsizliğin olduğunu vurgulayan Büyükelçi Kumaşçıoğlu, geçmişte erkeklere sağlanan pozitif ayrımcılığın günümüzde kadınlara sağlandığını belirterek kadınların mücadele etmekten vazgeçmemeleri gerektiğini söyledi.

"Avrupa Güvenlik Mimarisinin Geleceği" konulu panelde hala sürmekte olan Rusya-Ukrayna Savaşı’na dikkat çekildi. İsviçre Dışişleri Bakanı Cassis konuyla ilgili "Coğrafi ve siyasi olarak (Avrupa'nın) tam kalbindeyiz. Dolayısıyla tarafsız olmak yerine iş birliğine dayalı bir yol seçmeliyiz. Aslında İsviçre hükümetinin, ABD yaptırımlarına dâhil olurken yapmaya karar verdiği ve iş birliği yapmanın en iyi yollarını bulmaya çalıştığı şey de buydu. Rusya ile devam eden savaşı sonlandırmak için İsviçre’nin Ukrayna’ya yüksek düzeyli "Küresel Barış Zirvesi" yapmayı teklif ettik." ifadelerini kullandı.

Gazze konusunda ise "Gazze Temas Grubu" paneli düzenlendi. Panelde konuşan Dışişleri Bakanı Fidan, "Artık uluslararası toplumun yerleşik uygulamalarını bir kenara bırakıp tek taraflı adım atılması gerektiğini dile getirenler var, bunu destekliyoruz. Gazze'deki süren zulmün durdurulması ADF'nin neredeyse merkezine oturdu. Gerek Sayın Cumhurbaşkanı'mız yaptığı görüşmelerde gerek biz yaptığımız ikili görüşmelerde, çok taraflı görüşmelerde ve panellerde bu konunun altını kuvvetle çizerek vurguladık. Diplomasinin kullanılabilecek bütün imkânlarını kullandık." dedi.

Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro da İsrail’e yönelik tepkisini belirterek, "Yaşananlar gerçekten kabul edilemez. Başkan Gustavo Petro, Filistin'e yardım etme konusunda bizzat kararlı." diye konuştu. Bangladeş Dışişleri Bakanı Muhammad Hasan Mahmud, Gazze'de bugüne kadar başta kadın ve çocuk olmak üzere 30 binden fazla kişinin öldürüldüğünü belirterek "Gazze'de olanlar, soykırımdır, insanlığa karşı suçtur." dedi. Böylesine dikkat çeken bir diplomatik etkinlikte verilen Gazze mesajı aslında bütün dünyaya verilen bir mesajdır.

Forum’da Cumhurbaşkanı Erdoğan 11 devlet başkanıyla görüşürken, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan yoğun bir diplomasi trafiği yürüterek 32 mevkidaşı ile görüştü. Bakan Fidan, Filistin Dışişleri Bakanı Malikii, Bangladeş Dışişleri Bakanı Muhammad Hasan Mahmud, Panama Dışişleri Bakanı Janaina Tewaney Mencomo, Afrika ülkelerinin dışişleri bakanları ve Afrika'dan gelen bölgesel örgütlerin liderleri ile buluştu. Afrika ülkelerinden 7 devlet başkanı, 2 başbakan ve 25 dışişleri bakanı katıldı. Afrika'dan, 25 dışişleri bakanı haricinde, 3 bakan, 2 meclis başkanı, 3 uluslararası teşkilat başkanı ve 3 uluslararası teşkilat yüksek düzeyli temsilcisi ADF'de bulundu. Afrika ülkelerinden gelen yoğun katılım ise Türkiye’nin Afrika’da gerçekleştirdiği diplomatik faaliyetlerin bir sonucu olarak yorumlandı.

Başarılı bir şekilde tamamlanan ADF sonrası Dışişleri Bakanı Fidan, "Bölgesel sahiplenme anlayışıyla, küresel sorunlara dönük farklı yaklaşımların ve tecrübelerin paylaşıldığı, farklı dünya tahayyüllerinin dile getirildiği Forum, diplomaside küresel bir marka ve fikir platformu olarak prestijini her geçen yıl artırmaktadır." sözleri ile forumun önemine dikkat çekti.

Onlarca farklı uluslararası konuyu ele alarak diplomasinin önemine dikkat çeken, birçok devlet başkanını, bakanları ve uzmanları bir araya getiren, krizlerin çözümü için beyin fırtınası yapma imkânı sunan Antalya Diplomasi Forum’u bu yıl da geçen yıllarda olduğu gibi tüm dünyanın ilgisini çekti. Takdirle karşılanan bu etkinlik Türkiye’nin uluslararası alandaki uzlaşmacı imajına da katkı sunmaktadır.