Kaynak: TRT Haber, 12 Mart 2024

Haiti'de çetelerin yol açtığı şiddet olayları ve yoğun protestolar üzerine Başbakan Ariel Henry, görevinden istifa etti. Guyana Devlet Başkanı ve Karayip Topluluğu (CARICOM) Dönem Başkanı Irfaan Ali, açıklamasında "Haiti'de geçici olarak başkanlık konseyinin kurulması ve geçici bir başbakanın atanması konusunda mutabakata varılmasının ardından Başbakan Ariel Henry'nin istifasını kabul ettik." ifadesini kullandı.

Yerel basında çıkan haberde, şiddet olaylarının devam ettiği ülkede, çete mensuplarının 2 karakol ile İçişleri Bakanlığına baskın yaptığı ancak polisler tarafından geri püskürtüldüğü belirtildi.

TÜRKSAM Haber Analiz

Haiti tarihi boyunca Fransa ve ABD sömürgesi altında kalmış, siyasi istikrarını sağlayamamış bir ülkedir. 2021 yılında Cumhurbaşkanı Jovenel Moise’ın suikast sonucu hayatını kaybetmesinin ardından yönetim boşluğu oluşmuş ve çalışan bir sistem kurulamamıştır. Haiti çetelerin ülkenin kontrolünü zorlaştırdığı, ekonomik kriz içerisinde ve siyasi istikrarsızlık yaşayan bir ülkedir. Böyle bir ortamda çetelerin güç kazanarak başbakanın istifasına sebebiyet vermeleri anormal bir durum değildir.

6 Mart gününden bu yana büyük bir kriz içerisinde olan Haiti’de, Birleşmiş Milletler tarafından kınanan, G9 isimli çetenin lideri Jimmy Cherizier yaklaşık 4 bin mahkûmun hapishaneden kaçmasını sağladı. Cherizier, yayımladığı mesajda, "Başbakan Ariel Henry istifa etmezse ve uluslararası toplum onu desteklemeye devam ederse doğrudan soykırıma yol açacak iç savaşa gideceğiz." demiştir. Ülkede çeteler dolayısıyla okullar kapalı ve devlet kurumları çalışmamaktadır. Petrol dâhil birçok ürün kara borsada satılmakta, halk ekonomik kriz içerisindedir.

BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk Haiti'ye ilişkin açıklamasında, Haiti'de sağlık sisteminin çöküşün eşiğinde olduğunu, vurulan hastanelerin gelenleri tedavi edecek kapasitesi bulunmadığını, okul ve iş yerlerinin kapalı olduğunu, giderek artan sayıda çocuğun çeteler tarafından kullandığını vurgulayan Türk, çeteler insanların özgürlüğünü kısıtladığı için ekonomik faaliyetlerin durduğunu, ülkedeki en büyük su sağlayıcısının dağıtımı kestiğini bildirmiştir.

Büyüyen krizin nereye varacağı bilinmemektedir. 160 binden fazla insan göç etmek zorunda kalmış, ulusal düzeyde güvensizlik ortamı oluşmuştur. Bir aylık OHAL ilan edilse de OHAL’in ülkedeki durumu düzeltebileceği düşünülmemektedir. Başbakan Henry çözüm olarak Kenya liderliğinde çok uluslu bir güvenlik gücü gönderilmesini talep etmektedir. Sorunun dış müdahale olmadan çözülemeyeceği açıktır. Çünkü ülkede işleyen bir kurum bulunmamakta, çeteler halkı etkisi altına alarak sayıca kalabalıklaşmakta ve hükümete güven duyulmamaktadır.

Devlet tarafından yapılan açıklamada saldırganlar başarılı olursa “işimiz biter” uyarısı verilmiştir.  Buna karşılık Çete lideri Cherizier’in, "Haiti, ya herkes için cennet ya da herkes için cehennem olur." ifadesini kullandığı görülmüştür. Açıklamalardan anlaşılacağı üzere hükümet çeteler üzerindeki kontrolü kaybetmiştir. Uluslararası bir yardım gelmeden durum düzelmeyecektir.