Kaynak: AA, 23 Aralık 2023

Nijer'de 26 Temmuz'da askerin yönetime el koyması sonrasında Fransa ile başlayan gerilim sonucu, dün itibarıyla Fransa ülkedeki tüm askerlerini çekti ve Niamey Büyükelçiliğini kapattı.  Afrika ülkelerinde gerçekleşen darbeler sonrası bu ülkeler üzerindeki etkisini kaybeden Fransa'nın Nijer'deki askeri varlığı dün itibari ile sonlandı. Yaklaşık 10 yıldır Nijer'de bulunan Fransız askerleri, özellikle Mali sınırı yakınlarında Nijer ordusu ile ortak operasyonlar düzenliyordu.

Fransa, ilk birliklerin ülkeden ayrıldığını duyurdu. Paris’in bu açıklamasına Nijer’den gelen yorum ise; “Bugün Nijer'in egemenliğine doğru atılan bu yeni adımı kutluyoruz." oldu.

TÜRKSAM Haber Analizi

Nijer’in Fransa’dan bağımsızlığını kazanmasının ardından seçimle başa gelen ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Barzoum 26 Temmuz günü darbe ile görevden alındı. Darbeci General Abdourahmane Tchiani görevi devralarak devlet başkanlığı yetkilerini üstlendi. Bu Nijer’de yaşanan ilk darbe değildi elbette. 1974, 1996, 1999 ve 2010 yıllarında da darbe yaşayan ülkede siyasi istikrarı sağlamak mümkün olmamıştır. Fransa darbe sonrası Nijer’e yaptığı tüm mali yardımları askıya almasının ardından vatandaşlarını da tahliye etti.

Yeni yönetim Fransa'nın Niamey Büyükelçisi Itte'ye ülkeyi terk etmesi için 48 saat süre tanıdı ancak Büyükelçi Itte, ülkeden ayrılmadı. Fransa, "askeri cuntanın Fransız elçinin gitmesini talep edebilecek bir otorite olmadığını" belirtmiş ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 15 Eylül'de yaptığı açıklamada, Büyükelçi Itte'nin "rehin alındığını" ve büyükelçiliğe gıda girişine izin verilmediğini dile getirmişti. Nijer’in bu tepkisinden sonra Fransa Büyükelçisi ülkeden ayrıldı. Büyükelçi krizinin yanı sıra Nijer'deki askeri yönetim, Fransa ile askeri işbirliği anlaşmalarını da feshetmiş ve ülkedeki Fransız askerlerinin ayrılmasını istemiştir.

Nijer’de 1500 askeri bulunan Fransa, kademeli olarak askerlerini çekti. 22 Aralık itibarıyla büyükelçiliği kapattı ve ülkede hiç asker kalmadı. Bu gelişmelerle birlikte Fransa, Nijer’deki sömürge sürecini tamamlamış oldu. Orta Afrika Cumhuriyeti, Burkina Faso ve Mali’den de askerlerini çeken Fransa için sömürgelerinin bir bir bitiyor olması olumsuz bir gelişme elbette. Sömürge kültürünün en önde gelen temsilcilerinden biri olan Fransa için Afrika’yı sömürmek normal ve uzun zamandır süregelen bir durumdu. Ancak dengeler değişiyor ve sömürge kültürü yok olmaya doğru gidiyor. Bu durumda Fransa’nın kendine yeni sömürgeler bulması mümkün görünmüyor. Nijer’in yeni yönetimi ise durumdan oldukça memnun.