Ermenistan'da Seçimler: Refah Umudu veya Yeni Bir Siyasi Krizin Başlangıcı
20 Haziran 2021'de Ermenistan'da erken parlamento seçimleri gerçekleşmiştir. Ermenistan parlamentosu için erken seçimlerin nedeni, 27 Eylül 2020’te başlamış ve Azerbaycan’ın zaferiyle bitmiş İkinci Karabağ Savaşı’nın sonuçlarıydı. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Ermenistan Cumhuriyeti Başbakanı ve Rusya Federasyonu Cumhurbaşkanı'nın 10 Kasım 2020’de imzaladığı anlaşma, Ermeni toplumu tarafından kapitülasyon ve ihanet olarak algılanmıştır. Aylarca süren kitlesel sokak protestoları ve skandalların ardından Nikol Paşinyan, 18 Mart 2021’de erken seçim ilan etmek zorunda kalmıştır.
Ermenistan’da aylar süren gergin ortam ile girilen seçimlerde seçime giren taraflar seçim kampanyası süresince birbirlerini ihanete varan söylemlerle ağır bir şekilde eleştirimişlerdir. 7 Haziran 2021'de resmi olarak başlayan seçim sürecine yaşayan tüm Ermenistan eski Cumhurbaşkanları iştirak etmiştir.
Seçim kampanyalarına katılmak için, ülkenin Merkez Seçim Komisyonu 22 parti ve dört ittifakın seçime girmesine izin vermişitir. Buna göre aşağıdaki listelenen siyasi parti ve ittifaklar seçime katılmaya hak kazanmışlardır:
Adil Ermenistan Partisi, Ermeni Ulusal Kongresi, Sivil Sözleşme Partisi, Ulusal Hıristiyan Partisi "Zartonk" (Uyanış), Özgürlük Partisi, Onurum Var İttifakı, Birleşik Vatan Partisi, Tüm-Ermeni Ulusal Devleti Partisi, Aydınlanmış Ermenistan Partisi, Evimiz Ermenistan Partisi, Cumhuriyet Partisi, Ermeni Anavatanı Partisi, Özgür Anavatan İttifakı, Müreffeh Ermenistan Partisi, Ermenistan Demokrat Partisi, Ulusal Muhafazakar Hareket 5165 Partisi, Sosyal Demokrat Parti "Vatandaş Kararı", Demokratlar İttifakı Şirinyan-Babajanyan İttifakı, Ulusal Gündem Partisi, Yükseliş Partisi, Liberal Parti, Ermeni Kartalları - Birleşik Ermenistan Partisi, Ermenistan Avrupa Partisi, Ermenistan İttifakı, Ulusal Demokratik Kutup Partisi, Egemen Ermenistan Partisi.
Seçimlerin favori ismi mevcut başbakan Nikol Paşinyan olmakla beraber eski devlet başkanı Robert Koçaryan seçimlerin favorisi olarak gösterilmiştir. Ermenistan’da yaşanan ağır travmanın gölgesinde yapılan 20 Haziran seçimlerini beklenildiği gibi istifa eden ve erken seçim kararı alan başbakan Paşinyan %53,92 oy oranı ile kazanmıştır. Her ne kadar Paşinyan’ın seçimleri önde tamamlayacağı beklenilse de bu kadar yüksek bir oranda oy alması herkes için sürpriz olmuştur. Paşinyan bu sonuçla yüzde 21,04 oy alan en yakın rakibi Koçaryan’a neredeyse iki kattan fazla fark atarak Ermenistan’ın bundan sonraki sürecinde tek söz sahibi olduğunu pekiştirmiştir.
Ermenistan seçim kanunlarına göre bir partinin Parlamentoya girmeye hak kazanması için yüzde 5, ittifakların ise yüzde 7 barajını geçmeleri gerekmektedir.
Merkez Seçim Komisyonu tarafından yayınlanan ön seçim sonuçlarına göre, birinci sırada yer alan Nikol Paşinyan’ın “Sivil Sözleşme Partisi”ni, eski Cumhurbaşkanı Robert Koçaryan'ın yönettiği “Ermenistan İttifakı” %21,04 oy alarak ikinci sırada takip etmiştir. Eski Ermenistan Cumhurbaşkanı ve Başbakanı Serj Sarkisyan'ın "Onurum Var İttifakı” 5,23% oy almıştır. "Onurum Var İttifakı” oyların 7%'sini alamamış olmasına rağmen, yasama organına göre parlamentoda en az üç siyasi gücün bulunması zorunlu olduğu için parlamentoya girecek.
Buna göre, yeni seçilen mecliste, 105 milletvekili koltuğunun 72’ine “Sivil Sözleşme Partisi” üyeleri, 27’sine “Ermenistan İttifakı” ve 6’sına “Onurum Var İttifakı” üyelerinin oturması bekleniyor.
Siyasi güçler erken seçimlerinin sonuçlarını farklı şekillerde değerlendirmişlerdir. Bazıları seçim sonuçlarının halkın iradesi olduğunu demiş, bazıları ise oylarda hile gerçekleştiğini demiştir. Bazıları iktidarı tebrik etmiştir, ancak erken seçimlerin ana muhalifleri seçim sonuçları hakkında Anayasa Mahkemesi'ne başvuracaklarını söylemişler.[1]
“Ermenistan Ittifakı” parlamentoda yer alıp almama konusunda henüz nihai bir karar vermemiştir. “Ermenistan Ittifakı”nın başbakan adayı, Ermenistan'ın ikinci cumhurbaşkanı Robert Koçaryan bunu bir basın toplantısında dile getirmiştir. İkinci cumhurbaşkanı, parlamentoda ve sokakta mücadelelerini sürdürmek niyetinde olduklarını demiştir.[2]
Ermenistan Cumhuriyeti Başbakanı Nikol Paşinyan’ın işinin çok da kolay olmadığını söyleyebiliriz. Zira, Paşinyan her ne kadar parlamentoda güçlü bir temsil yetkisi kazansa da rakiplerinin azımsanmayacak siyasi tecrübesi, aynı zamanda siyasi ve askeri bürokraside taraftarı olan ve sistemi zaman zaman kitleme gücüne sahip bir muhalefet meclise girmiş durumdadır.
[1] “От поздравлений до обращений в суд - реакция политических сил на результаты выборов” 21 Haziran 2021. https://ru.armeniasputnik.am/politics/20210621/28029460/Ot-pozdravleniy-do-obrascheniy-v-sud---reaktsiya-politicheskikh-sil-na-rezultaty-vyborov-.html (Erişim Tarihi): 17 Haziran 2021.
[2] “"Не вижу себя в парламенте": Кочарян сказал, возьмет ли блок "Армения" мандаты” 22 Haziran 2021. https://ru.armeniasputnik.am/politics/20210622/28031420/Blok-Ayastan-ne-reshil-budet-li-brat-mandaty---Robert-Kocharyan.html (Erişim Tarihi): 22 Haziran 2021.