Ukrayna Cumhurbaşkanı Viktor Yuşenko’nun Gürcistan'a düzenlediği üç günlük gayri resmi ziyaret eski Sovyet coğrafyasında uzun süre konuşulacak bir gelişmeyle sona erdi. Zira, görüşmenin son gününde sivil devrimlerle iktidara gelmiş iki lider imzaladıkları ortak bir  bildiriyle, Baltıklar-Karadeniz-Hazar Denizi alanında yeni bir demokratik topluluk kurma niyetinde olduklarını ilan ettiler.

2003 yılı sonlarında Gürcistan’da  “Gül Devrimi” ile iktidara gelen Mihael Saakaşvili ve ondan yaklaşık bir yıl sonra Ukrayna’da “Turuncu Devrim” sonucunda devlet başkanlığı koltuğuna oturan Viktor Yuşenko’nun uzun süreden beri çeşitli vesilelerle gündeme getirdikleri ve son olarak 22 Nisan’da Moldova’nın Başkenti Kişinyev’deki GUAM (Gürcistan, Ukrayna, Azerbaycan ve Moldova) toplantısında formüle ettikleri “Baltıklardan Hazara kadar demokrasi” sloganı şimdi fiilen hayata geçirilmeye başlanmaktadır.

Putin’in ifadesiyle “eski Sovyet cumhuriyetlerini medeni bir şekilde boşanması için bir araya getiren Bağımsız Devletler Topluluğu” (BDT)’ye karşı geliştirilen bu yeni oluşum son dönemde Orta Asya’da ABD’ye meydan okuyan Şanghay İşbirliği Örgütü’ne de (ŞİÖ) adeta  bir cevap niteliğindedir. Aslında eski Sovyet coğrafyasında Batı yanlısı alternatif birlik kurma düşüncesi yeni değildir. Zira, Moskova’nın etkisini sınırlandırmak için ABD tarafından daha önce GUAM kurdurulmuştu. Önceleri 4 üyeden oluşan bu birliğe daha sonra Özbekistan’da  katılmış ancak, 2002 yılından beri fiilen çalışmalarına iştirak etmediği GU(U)AM’dan 5 Mayıs 2005 tarihinde resmen ayrılmıştır. GUAM’dan Özbekistan’ın ayrılması ve bu örgütün genişleme umutlarını tüketmesi üzerine şimdi sivil devrim rüzgarlarının estiği eski Sovyet mekanında daha geniş katılımlı bir demokratik birliğin kuruluşu gündeme getirilmiştir.

Eski Sovyet cumhuriyetlerinde demokrasi ve özgürlüğün savunulması için yeni bir bölgesel ittifak kurma çağrısını gündeme getiren Ukrayna ve Gürcistan liderleri, adına “Demokratik Tercih Milletleri Topluluğu” dedikleri bir birliğin kurulması için çalışacaklarını deklare etmişlerdir. Gürcistan’ın Borjomi Kentinde bir araya gelen liderler, yeni birlik için “Bu, Avrupa çapında yeni bir demokrasi, güvenlik, istikrar ve barış döneminin filizlenmesine yardımcı olacaktır.” ifadesini kullanmışlardır.

Yeni ittifakın 2005 sonbaharda Ukrayna’da düzenlenecek bir zirvede hayata geçirileceğini ve ABD, Avrupa Birliği ve Rusya’nın gözlemci olarak zirveye davet edildiklerini açıklamıştır. Baltıklar, Karadeniz ve Hazar bölgelerinin demokrasilerinin bir araya toplanmasını amaçlayan bu yeni birliğin beklentisinin büyük olacağı düşünülmektedir. Zira, hangi ülkelerin yeni birliğe üye olacakları açıklanmasa da, her iki liderin en büyük beklentisinin sivil devrimlerle Rusya yanlısı hükümetlerin devrilerek yerine kurulacak Batı yanlısı hükümetlerin birliğe katılmaları olduğu düşünülmektedir.

Kazan şehrinin bin yılı kutlamaları vesilesiyle Tataristan’ın Başkentinde yapılacak BDT Liderleri zirvesine 2 hafta süre kala açıklanan bu yeni girişimin BDT’ye alternatif bir yapılanma olarak düşünüldüğü açıktır. Gerek Rusya’nın öncülüğünde kurulan BDT’ye olan isimsel benzerlik gerekse (açıkça ifade edilmese de) BDT üyelerinin sivil devrimlerle Batı’ya entegre edilmesi amaçlanan bu yeni birliğin Rusya ve Çin’in arka bahçelerini hedef alması Avrasya coğrafyasında giderek kızışan küresel rekabete yeni bir boyut kazandıracaktır. (ASAM)