Kaynak: AA, 25 Mayıs 2024

Pekin yönetimi, Tayvan'ın yeni lideri Lai Ching-te'nin göreve başlamasından 3 gün sonra Ada çevresinde askeri tatbikata başladığını duyurmuştu. Birleşmiş Milletler (BM), Çin'in, egemenlik ihtilafı içinde olduğu Tayvan'ın yeni lideri Lai Ching-te'nin göreve başlamasından üç gün sonra, Ada ve çevresini kuşatan kapsamlı askeri tatbikata başlamasının ardından itidal çağrısında bulundu. Çin'in Tayvan Adası ve bağlı adaları kuşatan askeri tatbikatı sırasında Ada çevresinde Çin'e ait 49 askeri hava aracı ve 26 gemi tespit edildiği bildirildi.

Tayvan Savunma Bakanlığının X sosyal medya platformundaki hesabından yapılan açıklamada, son 24 saatte 49 askeri hava aracının Ada çevresinde uçtuğu, bunlardan 35'inin Tayvan Boğazı'ndaki itibari "orta çizgi"nin ötesine geçtiği ve Tayvan'ın "Hava Savunma Tanımlama Bölgesi (ADIZ)" ilan ettiği sahada uçtuğu kaydedildi.

TÜRKSAM Haber Analiz

Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ve Tayvan arasındaki gerilim 1911 yılına dayanmaktadır. Çatışmalar ve uzlaşma çabaları sonuç vermemiş, günümüzde hala problem devam etmektedir. Çin yönetimi tarafından Tayvan’ın bağımsızlığı tanınmamakta ve Çin’in bir eyaleti olarak görmektedir. Tayvan yönetimi ise kendini Çin’den bağımsız bir devlet olarak görmektedir. Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’nin kendi çıkarları doğrultusunda dönem dönem Tayvan’ı desteklemesi ve silah yardımı yapması onu meseleye üçüncü taraf haline getirmiştir.

ABD’nin Tayvan’ı desteklemesinin bir diğer nedeni Çin’in bölgedeki etkinliğinin artmasını istememesidir. Bu durum Çin ve ABD arasındaki ilişkileri de etkilemiş, karşılıklı misillemeler ile sürmüştür. Çin tarafından ‘’Bir devlet iki sistem’’ gibi anlaşmalar teklif edilse de Tayvan bağımsızlığını sürdürmede kararlı olmuştur. ABD’nin destekleriyle Tayvan ekonomisi hızla büyümüş, dünyanın en büyük 18. ekonomisi haline gelmiştir. Bu durum Çin tarafından tepkiyle karşılanmaktadır. Çin, ABD’nin Tayvan’a yaptığı yardımların ardından tatbikat vb. nedenler ile Tayvan çevresine saldırılar düzenlese de ABD karşılık verdiğinde geri çekilmiştir. Bu çatışmalar bir sonuca ulaşamamıştır.

ÇHC, Tayvan’ın kendisine ait olduğunu ve gerekirse güç kullanarak bu adayı anakaraya bağlayacağını belirtmektedir. Tayvan halkı ise kendi para birimi, pasaportu, silahlı kuvvetleri, anayasası ve seçilmiş cumhurbaşkanı olan bölgenin bağımsız bir ulus olarak görülmesi gerektiğini düşünmektedir. Çin tarafından yapılan bu tatbikatlar neredeyse her yıl gerçekleştirilmektedir. Bu tatbikatlar ile Çin, Tayvan’a göz dağı vermektedir.

Çin Halk Kurtuluş Ordusunun Doğu Cephesi Komutanlığından yapılan açıklamada, "muharebe alanını ve kritik sahaları ele geçirme ve kontrol etmeye" odaklanan müşterek harekatlar düzenleneceği belirtilmiştir. Bu tatbikatın amacı bu cümleyle açıklanmıştır. Tayvan'ın yeni lideri Lai'nin başkan olarak ilk konuşmasında bağımsızlığa yönlenen tavrına, "anlayacağı dilde yanıt verme" hedeflendiği belirtilmiştir. Son yıllarda Tayvan’a karşı askeri baskı artsa da bu gerginlik uzun yıllardır aynı şekilde sürdüğü için yeni bir gelişme yaşanma ihtimali düşüktür.