Kaynak: Reuters, 19 Aralık 2022

Avustralya Başbakanı Anthony Albanese 19 Aralık Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Pekin ile Canberra arasındaki diplomatik ilişkilerde iyileşmeye işaret etti ve Avustralya Dışişleri Bakanı Penny Wong'un bu hafta Çin'i ziyaret edeceğini söyledi. Wong, 21 Aralık Çarşamba günü Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ile bir araya gelecek ve iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin 50. yıldönümüne denk gelen “6. Avustralya-Çin Dış İlişkiler ve Stratejik Diyalog” toplantısı düzenleyecek. Bu, 2019'dan bu yana bir Avustralyalı bakanın Çin'e yaptığı ilk ziyaret ve 2018'den bu yana iki ülkenin üst düzey diplomatları arasında Pekin'deki ilk resmi görüşme olacak.

Avustralya ile ana ticaret ortağı Çin arasındaki diplomatik bağlar, Canberra'nın COVID-19 salgınının kökenlerine ilişkin uluslararası bir soruşturma çağrısı yapmasının ardından Pekin'in Avustralya ihracatına yaptırımlar uygulamasıyla son yıllarda kötüleşti. Pekin, Canberra'daki önceki liberal hükümetin Çinli telekomünikasyon şirketi Huawei'yi Avustralya'nın 5G ağından etkili bir şekilde yasaklamasına da kızmıştı. Arnavutluk ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping arasında geçen ay G20'nin oturum aralarında Bali'de yapılan bir toplantı, Çin'in ticari yaptırımları yürürlükte kalmasına rağmen, ilişkilerde bir çözülmeye işaret etti.

TÜRKSAM Haber Analiz

Avustralya Dışişleri Bakanı Penny Wong tarafından Çin’e yapılacak ziyaret pek çok açıdan ilklere sahne olacaktır. 2018’de bozulmaya başlayan ilişkilerin düzeltilmesinde büyük bir yeri olan bu görüşme, aynı zamanda iki ülke arasındaki ticari gerilimleri azaltmak adına da önem teşkil etmektedir. Başka bir önemli konu ise, bu görüşmenin aynı zamanda iki ülkenin 50 yıl önce başlayan ilişkilerinin yıl dönümü niteliği taşımaktadır.

Avusturalya’nın 2020’de, kovid-19 salgını nedenlerinin daha derinden incelenmesine yönelik soruşturma çağrısı yapması, Çin’in Avusturalya’dan yapılan tarım ve maden ihracatını askıya almasına neden olmuştur. Bu nedenle, bu ihracatın yeniden istikrara kavuşmasını sağlamak, Avusturalya’nın görüşmelerden beklediği en önemli sonuçlardan bir tanesidir. Ticaret alanında Çin ile ikili ilişkilerin öneminin farkında olan Canberra, bu nedenle yaşanan aksamaları unutmak ve ticari ilişkilere kalınan yerden devam etmek istemektedir.

Bu zamana kadar olan diyalogların hiçbirinde Avusturalya politikalarından geri adım atmamış ve bir bakıma Çin’e boyun eğmemiştir. Ne zaman Çin tarafından bir yeşil ışık yakıldıysa Avustralya da ışığı görerek hareket etmiştir. Bu noktada 2022 G20 Bali Zirvesi iki ülkenin ilişkileri için yeni bir dönüm noktası haline gelmiştir. 15-16 Kasım 2022 tarihlerinde düzenlenen zirvede Çin'in, Avustralya da dahil olmak üzere 11 üyenin tamamının onayını gerektiren Trans-Pasifik Ortaklığı (CPTPP) için Kapsamlı ve Aşamalı Anlaşma, Serbest Ticaret Paktına girmeye çalışması, Avusturalya ile ikili ilişkilerin yeniden gözden geçirilmesine sebep olmuştur. Burada Arnavutluk’un ve Çin’in Devlet Başkanları arasında geçen bir toplantı, Çin'in ticari yaptırımları yürürlükte kalmasına rağmen, ilişkilerde yeni adımlar atılmasına yardımcı olmuştur. 

Tüm bunlar göze alındığında iki ülkenin de ilişkilerini yeniden düzeltmek istediği görülmektedir. Bu noktada yaptırımları uygulayan taraf Çin olduğu için Avusturalya Çin ile ticari ilişkilerinin öneminin farkına varsa da ilk adımı atarak isteklerinden vazgeçmemiştir. Çin ise özellikle Trans-Pasifik Ortaklığının kendilerine karşı bir oluşum olmasından kaynaklı yaşadığı endişelere göre hareket etmiştir. Bu ortaklığa katılmak adına pozitif bir tutum sergileyen Çin, Avusturalya’ya ilk adımı atmış ve tamamen çözülmese de ilişkilerinin yeniden düzenlenmesine olanak sağlamıştır. Yapılacak görüşmelerden çıkan sonuç büyük ihtimalle her iki ülkenin çıkarlarına da uygun olacaktır. İki tarafında da bu görüşmeden eli boş dönmeyeceği tahmin edilebilir.