Avrupa’da “Son Diktatör”
Yazının başlığını da oluşturan bu sözler ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice’ın Moskova ziyareti sırasında Beyaz Rusya Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko için sarfedilmiştir. ABD Dışişleri Bakanı için Avrupa’nın son diktatörünün artık değişim zamanı gelmiştir ve bu yöndeki çabalara ABD her türlü desteği verecektir. Eski Sovyet kuşağında Gürcistan ile başlayan, Ukrayna’dan sonra Kırgızistan’da da iktidar değişimi ile neticelenen renkli devrimlerin (NGO devrimi) sıradaki adresi olarak şimdi de Beyaz Rusya gösterilmektedir. Beyaz Rusya, ABD ve bazı AB üyesi devletlerin yanısıra, GUAM üyesi ülkeler tarafından da eleştirilmektedir. Gürcistan Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili son GUAM zirvesinde bu yönde bir açıklama yapmış ve “Beyaz Rusya’daki ‘müstakbel’ devrime destek” çağrısında bulunmuştur. Saakaşvili, “Beyaz Rusya halkı, bağımsız seçim ve ifade özgürlüğü hakkına sahiptir. GUAM ülkeleri olarak, Beyaz Rusya’daki demokratik gelişimi desteklemek için resmi deklarasyona imza atmaya hazırız.” açıklamasında bulunmuştur.
Beyaz Rusya’ya karşı ABD kaynaklı eleştirilerin dozu artarken, Rusya Federasyonu ile Beyaz Rusya arasındaki “birlik” görüşmelerine de hız verilmiş durumdadır. Ancak görüşmelerden istenen netice alınamamıştır. Daha önce üzerinde çalışılan ve 1 Ocak 2006’dan itibaren Rusya Rublesi’nin Beyaz Rusya’da “milli para” olarak kullanımını öngören anlaşma bilinmeyen bir tarihe ertelenmiştir.
Beyaz Rusya’da lider değişimi sorunu 9 Mayıs’ta Moskova’da yapılacak İkinci Dünya Savaşı Zaferi yıldönümü kutlamaları için Moskova’ya gelecek olan Başkan Bush’un da gündem maddeleri arasında yer almaktadır. Ancak, Beyaz Rusya’daki sorunun çözülmesi diğer ülkelerde yaşanan “renkli devrimlerden” farklı bir önem taşımaktadır. Zira, Beyaz Rusya ile Rusya Federasyonu’nun birleşmesi ve bu birleşik yeni devlete başkan seçilmesi, doğrudan anayasaca üçüncü defa başkanlık yolu kapalı olan Vladimir Putin için birleşik devletin başkanlığı yolunu açabilecek önemli bir araçtır. Bu nedenle Putin’in zihninde, Beyaz Rusya sorununun çözüm tarihi 2007 olarak belirmektedir. Bu tarihte gerçekleşecek bir birleşmeden sonra 2008’de yeni devletin başkanlık seçimleri yapılacaktır. Aynı tarihte Putin’in de görev süresi dolmaktadır. Ancak, bu tarihe kadar Lukaşenko ile yoluna devam eden bir Beyaz Rusya, “Baltıklardan Karadenize kadar demokrasi” sloganı önünde en önemli engel olarak kalmaya devam edecektir. Bu sebeple de önümüzdeki günlerde Batı koalisyonunun, Polonya ve Ukrayna üzerinden Beyaz Rusya’da bir iktidar değişikliğine gitme çabalarına hız vereceği düşünülmektedir.