Amerika’da Ara Seçimler: Beklentiler ve Sonuçlar

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) 8 Kasım 2022 tarihinde ara seçimlere gitti. Seçmenler, Kongrenin Temsilciler Meclisindeki 435 sandalyenin tamamı, Senatodaki 100 sandalyenin de 35'i için oy kullandı.

ABD seçim sistemine göre, 435 sandalyeye sahip Temsilciler Meclisi üyelerinin hepsi için iki yılda bir seçimi gidilmektedir. İki yılda bir yapılan seçimlerden biri ABD başkanının seçildiği genel seçimlerde yapılırken, bir diğeri de ara seçimde olmak üzere her iki yılda bir yapılmaktadır. Altı yıllığına seçilen Kongrenin 100 üyeli Senato kanadı üyelerinin de üçte biri her iki yılda bir seçimle yenilenmektedir.

Ara Seçimler Nasıl Sonuçlandı?

ABD ara seçimleri, ne Cumhuriyetçi kanadı ne de Demokrat kanadını tam anlamıyla tatmin etmiştir. Resmi olmayan sonuçlara göre Demokratlar; Temsilciler Meclisinde üstünlüğü kaybederken, Senato’da yarış başa baş devam etmiştir.

Ara seçimler, 2024 başkanlık seçimleri için ön bir değerlendirme fırsatı sunmaktadır. Bu sebeple ara seçimlerde iki partinin oylarının birbirine yakın olması sebebiyle partilere 2024 başkanlık seçimleri için bir ön görü oluşturamamakta, ilerleyen zamanlarda iki kanat arasındaki rekabetin daha da alevleneceği beklenmektedir.

Kesin olmayan sonuçlara göre, Cumhuriyetçiler, Temsilciler Meclisinde 204 sandalyeyi, Demokratlar ise 187 sandalyeyi garantilemiştir. Ara seçimler öncesinde Temsilciler Meclisi, Demokratların kontrolünde olmuştur. Bu seçimde, dengelerin değişme ihtimalinin yüksek olduğu görülmekle birlikte Trump istediği ivmeyi yakalayamamıştır.

Senato seçimlerinde ise durum başa baş ilerlerken Georgia eyaletinde adayların yüzde 50 barajına ulaşamaması sebebiyle, eyalet yasaları gereği 6 Aralık 2022 tarihinde ikinci tur oylamasına gidileceği doğrultusunda karar alınmıştır. Resmi olmayan sonuçlara göre, Cumhuriyetçiler 49, Demokratların ise 48 koltuk kazanmıştır. Henüz sonuçları netleşmeyen eyaletlerden Arizona'da Demokrat, Nevada'da ise Cumhuriyetçi adayın önde olduğuna yönelik beklentiler oluşmuştur. Senatodaki çoğunluğun belirlenmesi için Georgia eyaleti kritik öneme sahiptir.[1]

Seçime Giderken Amerikalılar: Beklentiler ve Sorunlar

ABD'de ara seçimler Kongreyi hangi partinin kontrol edeceğinin belirlenmesi açısından önem taşırken, ekonomik sorunlar, seçim güvenliği, suç oranlarının artışı, toplumsal şiddet ve güvenlik gibi endişeler ön plana çıkarken, Biden’ın liderlik özelliklerine ilişkin yeterlilik tartışması öne çıkmıştır.

Ara seçim kampanyalarında enflasyon ve resesyon endişelerine bağlı olarak en önemli madde ekonomi olmuştur. Anketlerden çıkan sonuçlar, seçmenleri ekonomik koşullara yönelik bakış açılarının karamsar olduğunu göstermiştir. Morning Consult tarafından yapılan bir ankete göre, 10 Amerikalı seçmenden 8’i ara seçimlerde kime oy vereceğine karar verirken ekonomi faktörünün çok önemli olduğunu değerlendirmiştir.

Covid-19 salgını ile başlayan ekonomik sıkıntılar bir nebze toparlanmış olsa da enerji ve gıda fiyatlarının yükselişe geçmesine paralel olarak artan enflasyon Amerikalıların yaşam maliyetini artmıştır. Anketlere göre enflasyonun artmasında itici güç olan gıda ve tüketim malları, enerji ile konut fiyatları seçmenleri endişelendirmiştir. Yüksek enflasyona karşı artan faizlerde piyasadaki resesyon beklentilerini oluşturmuş, ekonomik durumu belirsiz duruma getirmiştir.[2]

Seçime giden süreçte tartışılan konulardan biri de halkın "seçim sonuçlarına güveni" ve "seçim güvenliği" olmuştur. Geçmiş seçimlere baktığımızda, 2016 yılında yapılan başkanlık seçimlerinde Donald Trump’ın lider çıkması gündem olmuştu. Başkanlık seçimlerine Rusya’nın karıştığı iddiaları üzerinde "Rusya Soruşturması" denilen süreç başlamıştı ve sonuçların geçerliliği tartışılmıştı.

2020 yılında ise, ABD Başkanı Donald Trump seçimlerde hile olduğunu iddia ederek yenilgiyi kabul etmemiştir. Trump’ın seçimlerin şaibeli olduğuna dair iddiasına Cumhuriyetçi siyasetçiler de katılmış, 6 Ocak 2021 günü Kongrede seçim sonuçlarının tescil edildiği oturum sırasında protestocular Kongreyi basmıştır.

Pew Araştırma Merkezinin, 2022 yılındaki ara seçimlerin güvenilirliğine dair yapmış olduğu ankette çıkan sonuca göre, Cumhuriyetçilerin sadece yüzde 56'sı seçim sonuçlarına ve seçimlerin güvenli bir şekilde yapıldığına inandığını, Demokratların ise yüzde 90'ı seçim sonuçlarına ve sürecine güvendiklerini açıklanmıştır.[3]

Amerikalı seçmeni etkileyen bir başka konu "silahlı şiddet ve güvenlik" meselesidir. Anketlere göre, can güvenliğinden endişe duyan seçmenler, silah edinmeyi zorlaştıracak ve güvenlik bütçesini artıracak politikaları destekleyeceğini belirtmiştir. Ekim ayı içerisinde yapılan POLITICO/Morning Consult anketine göre, Amerikalı seçmenlerin dörtte üçünden fazlası şiddet suçlarının ulusal çapta artmış olduğunu ifade etmiştir. Seçmenler ülkede artan suç oranlarının ve silah edinme konusundaki politikaların ara seçimlerde kime oy vereceklerine karar vermede önemli bir rol oynayacağını belirtmişlerdir.

Şiddet ve güvenlik meselesine ilişkin medyada çıkan haberlerde, Cumhuriyetçilerin, kanun ve düzendeki asıl sorunun polisten değil Demokratların yönettiği şehirlerdeki yetkililerin "suçluları şımartmasından kaynaklandığını" iddia ettiği yer almıştır. Demokratlar ise silahlı saldırıların ve şiddetin artmasının sebebinin "silah alımını zorlaştıracak yasaların önünü tıkayan" Cumhuriyetçiler olduğunu ifade etmiştir.[4]

Gündemdeki bir başka konuda Başkan Biden'ın yaşı ve liderlik özellikleri olmuştur. Yakında 80 yaşına girecek olan Biden'ın yaşı ve sağlık durumu doğrultusunda yeterliliği ve uluslararası platformda eski başkanlara nazaran daha sakin bir duruş sergilemesi bazı seçmenlerce sorgulanmış, 2024 seçiminde katılıp katılmayacağı merak konusu olmuştu.

Özellikle Cumhuriyetçi kesimden birçok kişi, hareketlerini ve yaptığı gafları gerekçe göstererek Biden'ın başkanlık makamı için "yeterli" olmadığını savunmuştur. Biden, bir televizyon kanalında vermiş röportajda bu söylentilere cevaben: "Ben de dahil, birisinin yaşı konusunda endişe duyulması tamamen meşru. Ama bu konuda bir karara varmanın en iyi yolu beni izlemek. Hareketlerim yavaşladı mı? Tempom yerinde mi? Bunları görmek." ifadesini kullanmıştır.[5] Biden'ın bu açıklaması 2024 yılında aday olabileceğinin sinyalini vermiş, daha sonra da aday olma niyetinde olduğunu açıklamıştır.

Değerlendirme ve Politika Önerileri

ABD ara seçimlerinin resmi olmayan sonuçlarına göre, Cumhuriyetçi ve Demokratlar taraflarının birbirlerine yakın oy oranına sahip olması, 2024 seçimlerine giden süreçte seçim kampanyasının yüksek tansiyonla geçeceğini işaret etmektedir. Ara seçimlerde tekrar aday olacağını söyleyen Donald Trump, Biden döneminde yaşanan ekonomik sıkıntılar ve suç oranlarının artması sebebiyle açık ara farkla Cumhuriyetçilerin oyunun yükseleceğini düşünmüştür. Fakat resmi olmayan oy sonuçları, Trump’ın beklentisini karşılamamıştır. Bunun sebebi olarak Trump’ın siyasi tecrübesinin Biden'a göre az olması şeklinde yorumlansa da Biden döneminde yaşanan ekonomik sıkıntılar ve toplumsal muhtelif problemler sebebiyle Trump'ın 2024 seçimlerinde oyunu yükseltmesi muhtemeldir.

İki kanat arasındaki kutuplaşma devam ederken Biden'ın liderlik özelliklerinin bazı kesimlerce yetersiz bulunması Demokratlar için liderlik sorunsalı zemininde soru işaretleri doğurabilir. Öyle ki seçim kampanyasında sandığa gitmeye günler kala Başkan Joe Biden, senatör ve vali adaylarını desteklemek için Pennsylvania eyaletindeki mitinge, eski Başkan Barack Obama ile katılmıştır. Çekişmeli geçen bu ara seçimler, 2024 yılında yapılacak başbakanlık seçimlerinin daha çetrefilli ve daha iddialı olacağının habercisi olmaktadır. Demokratlar, oyları birbirine çok yakın olan Cumhuriyetçilere karşı, başkanlık seçimlerini kazanmak için yeni bir lider arayışına girebilir. Bunun yanı sıra gelecek iki yıl içinde iktisadi ve sosyal açılımlar yaparak, ekonomik sorunları ve toplumsal güvenlik problemlerini çözmelidir. Aksi halde başkanlık için Trump’ın ayak sesleri duyulması muhtemeldir.

[1] ‘ABD Ara Seçimlerindeki Kritik Eyaletlerden Georgia'da Senato Seçimleri İkinci Tura Kaldı’, Anadolu Haber Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/abd-ara-secimlerindeki-kritik-eyaletlerden-georgiada-senato-secimleri-ikinci-tura-kaldi-/2733960, 11 Kasım 2022

[2] ‘ABD'de Seçmenlerin En Büyük Endişesi Ekonomi’, Anadolu Haber Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/abdde-secmenlerin-en-buyuk-endisesi-ekonomi/2729515, 11 Kasım 2022

[3] ‘ABD'de ara seçimler öncesi seçimlere duyulan güven gündemde’, Anadolu Haber Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/abdde-ara-secimler-oncesi-secimlere-duyulan-guven-gundemde/2729457, 11 Kasım 2022

[4] ‘Anketlere göre ABD'li seçmenin tercihinde, "silahlı şiddet ve güvenlik" öne çıkıyor’, Anadolu Haber Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/anketlere-gore-abdli-secmenin-tercihinde-silahli-siddet-ve-guvenlik-one-cikiyor-/2727161, 11 Kasım 2022

[5] ‘Biden yaşının ve sağlığının sorgulanmasının 'tamamen meşru' olduğunu söyledi’, Anadolu Haber Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/biden-yasinin-ve-sagliginin-sorgulanmasinin-tamamen-mesru-oldugunu-soyledi-/2719719, 11 Kasım 2022