20 Ekim 2022’de Avrupa Birliği ülkelerinin liderleri Brüksel’de bir araya geldi. İki gün sürecek olan zirvede, Rusya-Ukrayna savaşı sebebiyle Avrupa’da yaşanan enerji krizine karşı alınacak önlemler gündem konusu oldu.

AB Konseyi Başkanı Charles Michel: "Enerji bugün önemli gündem maddesi olacak."

AB Liderler Zirvesi’ndeki ilk gün oturumunda masadaki önlemler: Fiyatları düşürmek, enerji tüketimini azaltmak, arz güvenliğini sağlamak ve AB üyesi ülkeler olarak ortak hareket etmek şeklinde belirlendi. Bununla beraber gaz fiyatlarındaki ani yükselişlerle birlikte Rusya’nın manipülasyonlarını nasıl kontrol altına alabileceklerine dair çalışmaların yürütüleceği ve enerji krizinin ekonomiye etkisinin bilançosu da görüşüldü.

AB Komisyonu, zirve öncesinde enerji krizine yönelik yeni tedbirleri içeren bir paket hazırlamıştı. Bu önlem paketi kapsamında, AB üyesi ülkelerinin belirli miktarda ortak gaz alımı gerçekleştirilmesine, enerji firmalarının likidite sıkıntısı çektiklerinde mali destek verilmesine, yüksek gaz fiyatlarını düşürmek için fiyatları sınırlandıracak bir mekanizma kurulmasına yönelik maddeler içeriyordu. Bu önlem paketindeki konularla birlikte elektrik üretiminde kullanılan gaz tavan fiyatı da zirvede görüşülecek konular arasındaydı.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen AB ülkelerinin doğal gazda yüzde 15 tasarruf yaptıklarını belirterek, doğal gaz depolarını kış dönemi öncesinde doldurduklarını bununla beraber yenilenebilir enerjiyi yaygınlaştırdıklarını söyledi. Von der Leyen, şimdiye kadar almış oldukları tedbirlerle sağlam temeller kurduklarını ve son 8 ayda gaz eksikliğini güvenilir tedarikçilerle karşıladıklarını belirtti.

20 Ekim’de birinci oturumu tamamlanan AB Liderler Zirvesi’nde gaz tavan fiyatları konusunda nihai bir karar çıkamadı. Tavan fiyatın ekonomiye yansıyacak olası sonuçları için çalışma yapılmasına karar verildi. Bir diğer konu olan ortak gaz tedariği hakkında Von der Leyen, "burada liderler, şirketlerin ortak gaz satın almak için konsorsiyum oluşturmaları ve güçlerini birleştirmek için birlikte çalışmalarına izin verme fikrini çok desteklediler" şeklinde konuştu. Ek olarak, ortak gaz tedariği kapsamında toplam gaz alımının yüzde 15’lik kısmının birlikte yapılacağı da belirtildi.

Alınan kararlar içerisinde, gaz fiyatlarındaki artışın sınırlandırılması ve kontrol edilmesi amacıyla piyasa düzeltme mekanizması kurulmasına dair karar alındı. Konulara ilişkin teklifler komisyon tarafından hazırlanacak. AB Liderler Zirvesi’nin yayınlanan sonuç bildirisinin enerji bölümünde "Rusya'nın enerjiyi silah olarak kullanması karşısında AB, vatandaşlarını ve işletmelerini korumak ve acilen gerekli önlemleri almak için birlik içinde kalacaktır" ifadesi yer aldı.

Zirvede ilk günü enerji ve ekonomiye dair konulara ayrılırken ikinci gün Ukrayna, Rusya ve Çin ilişkileri konularına ayrıldı. İkinci oturuma ilişkin başlıklar, Ukrayna’ya Rusya işgaline karşı verilen destek ve bu desteğin kapsamıyla birlikte Çin’le stratejik ilişkilere dair birçok başlığa değinilecek.

AB Lider Zirvesi, Avrupa Birliği ülkelerinin Rusya’ya karşı uzun süredir göstermiş olduğu politik tutumunun bir kez daha altının çizilmesi olarak değerlendirilebilir. Bu zirve aracılığıyla, Rusya’nın enerji konusundaki çağrılarını reddeden ve Ukrayna’ya desteğini devam ettiren Avrupa Birliği ülkeleri, bu tutumun devam edeceğine ilişkin birlik içerisinde Rusya’ya karşı politik mesaj göndermektedir. Avrupa, içinde bulunduğu enerji açmazından, tasarruf ve alternatif tedarikçi arayışları ile çıkmayı hedeflemektedir. Bu hedef doğrultusundaki çalışmalar kısa dönemde etkili olabilir. Fakat bu çalışmaların uzun dönemde yaratacağı etki ve Avrupa toplumunun tasarruf tedbirlerine ne kadar dayanabileceğine dair sorular, Avrupa’yı ayrıca sosyopolitik bir açmaza götürebilecek bir süreci çağrıştırmaktadır.