Kaynak : Sputnik, 5 Ocak 2024

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Wang Wenbin düzenlediği brifingde, Çin'in ABD ve Filipinler'i Güney Çin Denizi'ndeki sorumsuz eylemlerini durdurmaya çağırdığını söyledi. Çin Savunma Bakanlığı Sözcüsü Wu Qian, Filipinler'in Güney Çin Denizi'nde tekrarlanan provokasyon ve tacizlerine göz yummayacaklarını belirtti.

TÜRKSAM Haber Analiz

Güney Çin Denizi, Çin, Vietnam, Filipinler, Brunei, Malezya ve Tayvan olmak üzere altı ülkenin egemenlik iddiasında bulunduğu bir alan. Çin, bölgenin yaklaşık yüzde 80'ini kapsayan egemenlik iddiasını, 1947'de yayımladığı 9 kesik çizgili haritayla ortaya koydu. Çin, Güney Çin Denizi'ndeki egemenlik iddialarını güçlendirmek için bölgede yapay adalar inşa etti ve bu adalara askeri üsler kurdu. Bu durum, bölge ülkelerini ve ABD'yi alarma geçirdi. Çin ve ABD, bölgedeki egemenlik iddiaları nedeniyle sık sık karşı karşıya gelmeye başladı. 2023 yılı boyunca, ABD donanmasına ait gemiler, Güney Çin Denizi'ndeki tartışmalı bölgelere birkaç kez yaklaştı. Bu durum, Çin'in tepkisini çekti ve iki ülke arasında gerilimin artmasına neden oldu.

Bölge Çin için hem ekonomik hem de stratejik açıdan önemli bir konuma sahiptir. Güney Çin Denizi, Çin'in güney bölgeleri için doğal bir kalkan görevi görmektedir. Çin'in güney bölgeleri, ülkenin en gelişmiş ve nüfus açısından en yoğun bölgeleridir. Bu bölgelerin güvenliği, Çin'in ulusal güvenliği için hayati önem taşımaktadır. ABD'nin Güney Çin Denizi'ndeki iki temel çıkarı ise erişim ve istikrardır. ABD’nin bölgede özgür olunması konusunda ki istikrarının nedenlerinden biri Güney Çin Denizi'ndeki ticaret yolları, ABD'nin küresel gücünün belkemiğidir. Çünkü bölgeden geçen ticaretin yaklaşık yüzde 20'si ABD ile yapılmaktadır. Ayrıca, ABD'nin askeri güç projeksiyonu için de bu özgürlük gereklidir.

ABD, uluslararası hukuka göre bölgedeki tüm gemilerin serbest dolaşım hakkı olduğunu savunuyor ve bu hakkı korumak için rutin olarak "serbest dolaşım operasyonları" (FONOP) düzenliyor. FONOP, İngilizce "Freedom of Navigation Operation" kelimelerinin kısaltmasıdır. ABD Donanması tarafından, uluslararası hukuka göre açık denizlerde ve uluslararası sularda tüm gemilerin serbest dolaşım hakkını korumak için düzenlenen operasyonlardır.

Süregelen bu özgürlük tartışmaları arasında 5 Ocak 2024'te, ABD donanmasına ait USS John S. McCain savaş gemisinin, Güney Çin Denizi'ndeki Nanşa Adaları'ndaki yapay Meyci (Mischief) resifine yaklaştığı bildirildi. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Wang Wenbin gemi yaklaşımı ardından, 5 Ocak 2024 tarihinde düzenlediği bir basın toplantısında, ABD'nin bölgedeki FONOP'larını "provokatif ve sorumsuz" olarak nitelendirdi ve ABD'yi, Güney Çin Denizi'ndeki FONOP'larını derhal durdurmaya çağırdı. Wenbin, açıklamasında, "ABD, Güney Çin Denizi'nde provokatif eylemlerini sürdürerek bölgedeki barış ve istikrarı tehdit ediyor. Bu eylemler, uluslararası hukuka aykırıdır ve bölge ülkelerinin çıkarlarına zarar vermektedir." dedi

Çin, ayrıca ABD'nin bölgedeki provokatif eylemlerini durdurması için Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne çağrıda bulundu. Güney Çin Denizi, dünyanın en önemli deniz ticaret yollarından biri ve bölgede zengin hidrokarbon rezervleri bulunmaktadır. Bölgedeki egemenlik iddiaları, Çin ve ABD arasındaki rekabetin odak noktalarından biri olmaya devam edecektir.